Του Αποστόλη Ζουπανιώτη
Παρά την αδυναμία των δύο πλευρών να συμφωνήσουν στο κοινό ανακοινωθέν για την επανέναρξη των συνομιλιών, αλλά και τις αλληλοκατηγορίες που εξακοντίζονται για τις ευθύνες, το κλίμα ήταν ήρεμο στο Συμβούλιο Ασφαλείας, την Τετάρτη, κατά την ενημέρωση για τις εξελίξεις γύρω από την ΟΥΝΦΙΚΥΠ και τις καλές υπηρεσίες.
Ίσως σ’ αυτό συνετέλεσε κι ώς ένα βαθμό κι η μη φυσική παρουσία του ειδικού συμβούλου, Αλεξάντερ Ντάουνερ, που ενημέρωσε τελικά μέσω τηλεδιάσκεψης. Ωστόσο, αν κανείς το συνδυάσει και με το βρετανικό προσχέδιο που παρουσιάστηκε στα 5 μόνιμα μέλη, μία ημέρα νωρίτερα και με το οποίο η ελληνοκυπριακή πλευρά έχει ελάχιστες φραστικές ενστάσεις, βγαίνει το συμπέρασμα πως κανείς δεν επιθυμεί να διακινδυνεύσει να χαθεί η πρόοδος που σημειώθηκε στις τετράμηνες διαπραγματεύσεις πάνω στο κείμενο του κοινού
ανακοινωθέντος.
Μάλιστα, ο ίδιος ο Αλεξάντερ Ντάουνερ υποστήριξε τη συνέχεια της προσπάθειας για να βρεθεί συμφωνία πάνω σε «μεγάλο κείμενο» κοινού ανακοινωθέντος, γιατί αυτό βοηθά στο να ξεκαθαρίζονται κάποια από τα ακανθώδη ζητήματα των θεμάτων της διαπραγμάτευσης, κυρίως στη διακυβέρνηση, αλλά και στη διαδικασία που θα ακολουθηθεί στις συνομιλίες.
Ίσως σ’ αυτό συνετέλεσε κι ώς ένα βαθμό κι η μη φυσική παρουσία του ειδικού συμβούλου, Αλεξάντερ Ντάουνερ, που ενημέρωσε τελικά μέσω τηλεδιάσκεψης. Ωστόσο, αν κανείς το συνδυάσει και με το βρετανικό προσχέδιο που παρουσιάστηκε στα 5 μόνιμα μέλη, μία ημέρα νωρίτερα και με το οποίο η ελληνοκυπριακή πλευρά έχει ελάχιστες φραστικές ενστάσεις, βγαίνει το συμπέρασμα πως κανείς δεν επιθυμεί να διακινδυνεύσει να χαθεί η πρόοδος που σημειώθηκε στις τετράμηνες διαπραγματεύσεις πάνω στο κείμενο του κοινού
ανακοινωθέντος.
Μάλιστα, ο ίδιος ο Αλεξάντερ Ντάουνερ υποστήριξε τη συνέχεια της προσπάθειας για να βρεθεί συμφωνία πάνω σε «μεγάλο κείμενο» κοινού ανακοινωθέντος, γιατί αυτό βοηθά στο να ξεκαθαρίζονται κάποια από τα ακανθώδη ζητήματα των θεμάτων της διαπραγμάτευσης, κυρίως στη διακυβέρνηση, αλλά και στη διαδικασία που θα ακολουθηθεί στις συνομιλίες.
Πώς κινούνται οι Πέντε
Στη διάρκεια των διαβουλεύσεων, καθώς από 1ης Ιανουαρίου δεν είναι μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας οι στενοί υποστηρικτές της Άγκυρας, Αζερμπαϊτζάν και Πακιστάν, δεν υπήρχαν προπαγανδιστικές φωνές για να εγκωμιάσουν τον Έρογλου και να επικρίνουν την αδιαλλαξία των Ελληνοκυπρίων. Τα μέλη εκπλήρωσαν τη μίνιμουμ υποχρέωση που είχαν απέναντι στο κύρος του Σώματος (βάσει του προηγούμενου ψηφίσματος οι συνομιλίες έπρεπε να ξεκινήσουν τον Οκτώβριο) κι εξέφρασαν δημόσια με δήλωση του Προέδρου προς τον Τύπο, «την υποστήριξή τους για την πολιτική διαδικασία στην Κύπρο και στην επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των πλευρών στο κοινό ανακοινωθέν το συντομότερο δυνατόν, που θα οδηγήσει στην επανέναρξη ουσιαστικών και αποτελεσματικών συνομιλιών». Ενώ στο Βρετανικό προσχέδιο εκφράζεται απογοήτευση που δεν έχουν ακόμη καταλήξει στο κείμενο.
Η Βρετανία ήταν βασικά η μόνη χώρα-μέλος που επανέλαβε το γνωστό μοτίβο, ότι δεν μπορούν οι συνομιλίες να συνεχίζονται επ’ άπειρον, πως πρέπει να τεθεί χρονοδιάγραμμα κι αν εντός αυτού δεν τα βρουν οι δύο πλευρές να δει το Σ.Α. τι πρέπει γίνει και ξανασυνέδεσαν την αξιολόγηση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ με την πρόοδο (value for money). Δηλαδή υπενθυμίζει ότι η «δαμόκλειος σπάθη» συνεχίσει να επικρέμεται πάνω από το κεφάλι της Κύπρου κι ό,τι αποφύγαμε αυτή τη φορά στο Σ.Α. ίσως το βρούμε μπροστά μας σε έξι μήνες.
Οι Αμερικανοί εξέφρασαν απογοήτευση για τη μη επίτευξη συμφωνίας, οι Γάλλοι αναφέρθηκαν στις παραμέτρους λύσεις, μνημονεύοντας το ψήφισμα 1251, προσθέτοντας ότι το κοινό ανακοινωθέν δεν θα πρέπει να αφήνει σκιές και ερωτηματικά.
Ο Κινέζος Μόνιμος αντιπρόσωπος είπε πως η λύση πρέπει να προέρχεται από τις δύο κοινότητες και θα πρέπει να σέβεται την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ο Ρώσος πρέσβης δεν έχασε την ευκαιρία να ρίξει δύο προσωπικές βολές στον Ντάουνερ, η πρώτη γιατί συναντήθηκε με τον Αχμέτ Νταβούτογλου στην τουρκική «πρεσβεία» στα Κατεχόμενα και γιατί αποκάλεσε τον Πρόεδρο Αναστασιάδη εκπρόσωπο των Ελληνοκυπρίων.
Στη διάρκεια των διαβουλεύσεων, καθώς από 1ης Ιανουαρίου δεν είναι μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας οι στενοί υποστηρικτές της Άγκυρας, Αζερμπαϊτζάν και Πακιστάν, δεν υπήρχαν προπαγανδιστικές φωνές για να εγκωμιάσουν τον Έρογλου και να επικρίνουν την αδιαλλαξία των Ελληνοκυπρίων. Τα μέλη εκπλήρωσαν τη μίνιμουμ υποχρέωση που είχαν απέναντι στο κύρος του Σώματος (βάσει του προηγούμενου ψηφίσματος οι συνομιλίες έπρεπε να ξεκινήσουν τον Οκτώβριο) κι εξέφρασαν δημόσια με δήλωση του Προέδρου προς τον Τύπο, «την υποστήριξή τους για την πολιτική διαδικασία στην Κύπρο και στην επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των πλευρών στο κοινό ανακοινωθέν το συντομότερο δυνατόν, που θα οδηγήσει στην επανέναρξη ουσιαστικών και αποτελεσματικών συνομιλιών». Ενώ στο Βρετανικό προσχέδιο εκφράζεται απογοήτευση που δεν έχουν ακόμη καταλήξει στο κείμενο.
Η Βρετανία ήταν βασικά η μόνη χώρα-μέλος που επανέλαβε το γνωστό μοτίβο, ότι δεν μπορούν οι συνομιλίες να συνεχίζονται επ’ άπειρον, πως πρέπει να τεθεί χρονοδιάγραμμα κι αν εντός αυτού δεν τα βρουν οι δύο πλευρές να δει το Σ.Α. τι πρέπει γίνει και ξανασυνέδεσαν την αξιολόγηση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ με την πρόοδο (value for money). Δηλαδή υπενθυμίζει ότι η «δαμόκλειος σπάθη» συνεχίσει να επικρέμεται πάνω από το κεφάλι της Κύπρου κι ό,τι αποφύγαμε αυτή τη φορά στο Σ.Α. ίσως το βρούμε μπροστά μας σε έξι μήνες.
Οι Αμερικανοί εξέφρασαν απογοήτευση για τη μη επίτευξη συμφωνίας, οι Γάλλοι αναφέρθηκαν στις παραμέτρους λύσεις, μνημονεύοντας το ψήφισμα 1251, προσθέτοντας ότι το κοινό ανακοινωθέν δεν θα πρέπει να αφήνει σκιές και ερωτηματικά.
Ο Κινέζος Μόνιμος αντιπρόσωπος είπε πως η λύση πρέπει να προέρχεται από τις δύο κοινότητες και θα πρέπει να σέβεται την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ο Ρώσος πρέσβης δεν έχασε την ευκαιρία να ρίξει δύο προσωπικές βολές στον Ντάουνερ, η πρώτη γιατί συναντήθηκε με τον Αχμέτ Νταβούτογλου στην τουρκική «πρεσβεία» στα Κατεχόμενα και γιατί αποκάλεσε τον Πρόεδρο Αναστασιάδη εκπρόσωπο των Ελληνοκυπρίων.
Η διαφορά σε μία φράση;
Στο σημείο που έχουν φτάσει οι συνομιλίες των δύο μεσολαβητών για το κοινό ανακοινωθέν, η διαφορά ουσιαστικά εστιάζεται στην επίμαχη φράση της μη άσκησης επικυριαρχίας της μιας κοινότητας επί της άλλης. Όσο κι αν κάθε διπλωμάτης θεωρεί απαράβατο αξίωμα τη ρήση «ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες», πολλοί είναι αυτοί – κυρίως Αμερικανοί που λένε ότι δεν καταλαβαίνουν, ούτε γιατί δεν αποδέχονται οι Ελληνοκύπριοι την πρόταση των Τουρκοκυπρίων, ούτε το αντίστροφο. Αφού η επίμαχη αναφορά δεν είναι παρά
ένας πλεονασμός.Στο σημείο που έχουν φτάσει οι συνομιλίες των δύο μεσολαβητών για το κοινό ανακοινωθέν, η διαφορά ουσιαστικά εστιάζεται στην επίμαχη φράση της μη άσκησης επικυριαρχίας της μιας κοινότητας επί της άλλης. Όσο κι αν κάθε διπλωμάτης θεωρεί απαράβατο αξίωμα τη ρήση «ο διάβολος βρίσκεται στις λεπτομέρειες», πολλοί είναι αυτοί – κυρίως Αμερικανοί που λένε ότι δεν καταλαβαίνουν, ούτε γιατί δεν αποδέχονται οι Ελληνοκύπριοι την πρόταση των Τουρκοκυπρίων, ούτε το αντίστροφο. Αφού η επίμαχη αναφορά δεν είναι παρά
Αυτή η διαπίστωση επιβεβαιώθηκε –τουλάχιστον κατά το ήμισυ– στη συνάντηση Βενιζέλου-Κέρυ, όταν ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών ζήτησε από τον Έλληνα ομόλογό του να πείσει τους Ελληνοκύπριους να δεχθούν μία από τις προτάσεις που παρουσίασε ο Ντάουνερ για να προχωρήσει η διαδικασία.
Όσο κι αν ακούγεται ανησυχητικό όταν η πρόκληση απευθύνεται μόνο προς την ελληνική πλευρά, παλαίμαχος διπλωμάτης είπε ότι είναι βέβαιος πως ανάλογη έκκληση απευθύνει ο Τζον Κέρυ προς τον Τούρκο ομόλογό του Αχμέτ Νταβούτογλου. Απλώς οι Τούρκοι δεν δημοσιοποιούν σχεδόν ποτέ τις πιέσεις που ασκούνται σε βάρος τους. Στο συγκεκριμένο θέμα, φαίνεται ότι αυτό που λέγεται κατά κόρον, «το θέμα μπορεί να λυθεί αμέσως, αν υπάρχει πολιτική βούληση», να είναι η πεποίθηση και των Αμερικανών και των Βρετανών.
«Πίσω από τις λέξεις κρύβεται ουσία»
Μετά τις ήρεμες διαβουλεύσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, οι φήμες περί επικείμενης συμφωνίας στο κοινό ανακοινωθέν εντάθηκαν. Άλλωστε, ανώτερη ελληνοκυπριακή πηγή στη Λευκωσία παραδέχθηκε ότι μετά την αναχώρηση του Ντάουνερ από την Κύπρο, υπάρχει σε εξέλιξη ένα έντονο διπλωματικό παρασκήνιο, το οποίο ακόμη δεν έχει καταλήξει. Ωστόσο, κάτι ανάλογο είχε λεχθεί και τον Νοέμβριο, όταν οι Αμερικανοί και τα Ηνωμένα Έθνη θεωρούσαν τελειωμένο θέμα την ανακοίνωση, με τη συμφωνία να ανακοινωνόταν μετά τις εκλογές του ΔΗΚΟ την 1η Δεκεμβρίου. Η ίδια πηγή θεωρεί ότι κάθε φορά «μας παίρνουν στη βρύση και μας φέρνουν διψασμένους».
Για τις διαφορές που υπάρχουν στο λεκτικό του ανακοινωθέντος, υποστηρίζει ότι είναι ουσιαστικές, αλλά καλύπτονται με λέξεις. Και το κυριότερο, κάθε φορά που η πλευρά μας πιστεύει ότι το ανακοινωθέν έχει κλείσει, ο Έρογλου ζητά κάτι άλλο.
«Η κυριαρχία δεν είναι μία λεκτική διαφορά. Κρύβει πίσω της διαφορετικές προσεγγίσεις για τη λύση και το μέλλον του τόπου», πρόσθεσε.
Ωστόσο, το σοβαρότερο θέμα, που θα πρέπει να επιλυθεί πάραυτα, αφορά την πολυγλωσσία στην τουρκική πλευρά, κάτι που και ο Πρόεδρος Αναστασιάδης και ο υπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Κασουλίδης έχουν δηλώσει δημόσια ότι «μας έχει κουράσει». «Ακούμε διαφορετικά πράγματα από την Άγκυρα, διαφορετικά από την τ/κ αντιπολίτευση (Σ.Σ. προφανώς εννοεί τον Ναμί), διαφορετικά από τον Ντάουνερ κι εντελώς διαφορετικά από τον Έρογλου. Χρειαζόμαστε να γνωρίζουμε κατά τρόπο δεσμευτικό την τουρκική θέση και επιπλέον να γίνονται σεβαστά τα όριά μας». Ανέφερε επίσης πως «η πλευρά μας έκανε ό,τι μπορούσε, αλλά δεν μπορούν πλέον να τεθούν σε κίνδυνο βασικές αρχές της λύσης».
Αν παρά τα ευχολόγια για συμφωνία στο κείμενο του ανακοινωθέντος τα μέρη αποτύχουν, το σίγουρο είναι πως ο Αλεξάντερ Ντάουνερ θα αποστασιοποιηθεί για λίγο διάστημα, αφήνοντας άλλους συνεργάτες του στην Κύπρο να συνομιλούν με τις δύο πλευρές κι αν χρειαστεί να εμφανιστεί εκ νέου. Σκηνικό που ξαναείδαμε με τον Αλβάρο Ντε Σότο μετά την αποτυχία των συνομιλιών της Χάγης το 2003.
Μετά τις ήρεμες διαβουλεύσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, οι φήμες περί επικείμενης συμφωνίας στο κοινό ανακοινωθέν εντάθηκαν. Άλλωστε, ανώτερη ελληνοκυπριακή πηγή στη Λευκωσία παραδέχθηκε ότι μετά την αναχώρηση του Ντάουνερ από την Κύπρο, υπάρχει σε εξέλιξη ένα έντονο διπλωματικό παρασκήνιο, το οποίο ακόμη δεν έχει καταλήξει. Ωστόσο, κάτι ανάλογο είχε λεχθεί και τον Νοέμβριο, όταν οι Αμερικανοί και τα Ηνωμένα Έθνη θεωρούσαν τελειωμένο θέμα την ανακοίνωση, με τη συμφωνία να ανακοινωνόταν μετά τις εκλογές του ΔΗΚΟ την 1η Δεκεμβρίου. Η ίδια πηγή θεωρεί ότι κάθε φορά «μας παίρνουν στη βρύση και μας φέρνουν διψασμένους».
Για τις διαφορές που υπάρχουν στο λεκτικό του ανακοινωθέντος, υποστηρίζει ότι είναι ουσιαστικές, αλλά καλύπτονται με λέξεις. Και το κυριότερο, κάθε φορά που η πλευρά μας πιστεύει ότι το ανακοινωθέν έχει κλείσει, ο Έρογλου ζητά κάτι άλλο.
«Η κυριαρχία δεν είναι μία λεκτική διαφορά. Κρύβει πίσω της διαφορετικές προσεγγίσεις για τη λύση και το μέλλον του τόπου», πρόσθεσε.
Ωστόσο, το σοβαρότερο θέμα, που θα πρέπει να επιλυθεί πάραυτα, αφορά την πολυγλωσσία στην τουρκική πλευρά, κάτι που και ο Πρόεδρος Αναστασιάδης και ο υπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Κασουλίδης έχουν δηλώσει δημόσια ότι «μας έχει κουράσει». «Ακούμε διαφορετικά πράγματα από την Άγκυρα, διαφορετικά από την τ/κ αντιπολίτευση (Σ.Σ. προφανώς εννοεί τον Ναμί), διαφορετικά από τον Ντάουνερ κι εντελώς διαφορετικά από τον Έρογλου. Χρειαζόμαστε να γνωρίζουμε κατά τρόπο δεσμευτικό την τουρκική θέση και επιπλέον να γίνονται σεβαστά τα όριά μας». Ανέφερε επίσης πως «η πλευρά μας έκανε ό,τι μπορούσε, αλλά δεν μπορούν πλέον να τεθούν σε κίνδυνο βασικές αρχές της λύσης».
Αν παρά τα ευχολόγια για συμφωνία στο κείμενο του ανακοινωθέντος τα μέρη αποτύχουν, το σίγουρο είναι πως ο Αλεξάντερ Ντάουνερ θα αποστασιοποιηθεί για λίγο διάστημα, αφήνοντας άλλους συνεργάτες του στην Κύπρο να συνομιλούν με τις δύο πλευρές κι αν χρειαστεί να εμφανιστεί εκ νέου. Σκηνικό που ξαναείδαμε με τον Αλβάρο Ντε Σότο μετά την αποτυχία των συνομιλιών της Χάγης το 2003.
http://www.kathimerini.com.cy/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου