Τα Βαρώσια υπό την αιγίδα ΟΗΕ

 
 
Ηαποδέσμευση εγγράφων από το βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών φέρνει στη δημοσιότητα στοιχεία που αφορούσαν τις συζητήσεις που γίνονταν το 1979 για την επιστροφή της πόλης των Βαρωσίων μεταξύ του τότε προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Σπύρου Κυπριανού και του Τουρκοκύπριου ηγέτη Ραούφ Ντενκτάς. Σύμφωνα με έγγραφο του 1979, το θέμα της επιστροφής των Βαρωσίων είχε προσυμφωνηθεί να συζητηθεί στη συνάντηση ΚυπριανούΝτενκτάς τον Μάιοτου 1979,μια συζήτηση που θα κάλυπτε τόσο την περιοχή στην οποία θα επέστρεφαν πρόσφυγες όσο και το καθεστώς διοίκησής της. Στη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου η διοίκηση της περιοχής θα περιήρχετο υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών ενώ σύμφωνα με βρετανικό έγγραφο ο Σπύρος Κυπριανού είπε ότι η τουρκική πλευρά είχε αποδεχθεί να υπάρξουν εγγυήσεις ότι όταν οι κάτοικοι της Αμμοχώστου επέστρεφαν δεν θα εξαναγκάζονταν να την εγκαταλείψουν ξανά. Ήλπιζε επίσης ότι η επανεγκατάσταση θα άρχιζε πολύ σύντομα. Άλλο σημείο που είχε προσυμφωνηθεί ήταν ότι οι δυο πλευρές, παρόλο που είχαν δεσμευθεί να μην διαταράσσουν την ατμόσφαιρα των συνομιλιών, εντούτοις τόσο η κυπριακή κυβέρνηση όσο και ο Ντενκτάς θα συνέχιζαν να πληροφορούν τη διεθνή κοινότητα.Στις 8 Φεβρουαρίου 1979 ο Αμερικάνος υπουργός Εξωτερικών είχε ζητήσει από τους Βρετανούς να τον ενημερώσουν γιατί δεν προχωρούσαν οι διαπραγματεύσεις καθώς και εισηγήσεις για την αναζωογόνηση τους. Το Φορεïν Οφις απάντησε ότι η πρωτοβουλία των Ηνωμένων Εθνών έπρεπε να συνεχιστεί αλλά αργά ή γρήγορα, λόγω των θεμελιωδών διαφορετικών απόψεων των δύο πλευρών, οι προσπάθειες Βάλντχαϊμ θα αποτύγχαναν. Η μεσολάβηση με παρουσίαση στις δυο πλευρές ειδικών προτάσεων για την έναρξη η συνέχιση διαπραγματεύσεων με έμφαση στις ουσιαστικές πτυχές του Κυπριακού θα ήταν αναγκαίο να αναληφθεί από τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ, Βρετανίας και Καναδά. Ωστόσο ο ρόλος των Ηνωμένων Εθνών θα έπρεπε να παραμείνει σημαντικός αλλά διακριτικός. Το πλαίσιο των προτάσεων ΗΠΑ, Ηνωμένου Βασιλείου και Καναδά παραμένει ένα ιδιαιτέρα ισχυρό εργαλείο, αναφέρει το έγγραφο και συνιστούσε όπως η αμερικανική Κυβέρνηση εξασκήσει ηγετικό ρόλο χρησιμοποιώντας τον Βάλντχαϊμ ως κάλυμμα στο πλαίσιο μιας αποφασιστικής προσπάθειας για μεσολάβηση μεταξύ των δύο μερών σε πλήρη συνεργασία με το Ηνωμένο Βασίλειο και τον Καναδά.
Έτοιμες προτάσεις ήθελαν οι ΗΠΑ
ΤΑ ΒΡΕΤΑΝΙΚΑέγγραφα σημειώνουν ότι λεπτομέρειες για πιθανό συμβιβασμό για τα Βαρώσια, το «οικονομικό εμπάργκο», τη συνολική διευθέτηση του εδαφικού και άλλα σημαντικά θέματα θα έπρεπε να συζητηθούν περισσότερο με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έτσι ώστε προτάσεις για συζήτηση στις διαπραγματεύσεις να ήταν έτοιμες όταν και εάν χρειαζόταν. Σύμφωνα με το βρετανικό έγγραφο γινόταν επίσης εισήγηση για διατήρηση επαφής με Γερμανία και Γαλλία με στόχο να ενθαρρύνει η εμπλοκή τους. Ανακοίνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανέφερε τότε ότι η αμερικανική Κυβέρνηση συνεργάστηκε με το Ηνωμένο Βασίλειο και τον Καναδά στην προετοιμασία προτάσεων και παρουσίασή τους στις δυο πλευρές. Οι προτάσεις αυτές, όπως αναφέρεται, ήταν βασισμένες στις γενικές αρχές στη συμφωνία κορυφής Μακαρίου-Ντενκτάς του 1977. Ο τότε Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ντέιβιντ Όουεν επέκρινε την αμερικανική Κυβέρνηση ότι δεν είχε χειριστεί καλά την πρωτοβουλία γιατί, όπως είπε, τα Ηνωμένα Έθνη θα είχαν λόγο αλλά δεν ήταν ενεργώς αναμεμιγμένα και ήταν λάθος να επιτραπεί στον Βάλντχαϊμ να τη θέσει υπό τη δική του αιγίδα.
Ο Όουεν χαρακτήρισε εξάλλου τα σενάρια γύρω από τα Βαρώσια ως ανοησία
 

Ενστάσεις Σπ. Κυπριανού στον όρο διζωνική

ΜΝΗΜΟΝΙΟτης κυπριακής Κυβέρνησης που επιδόθηκε στη βρετανική Κυβέρνηση στις 18 Ιουλίου 1979 υποδείκνυε ότι η επιμονή της τουρκοκυπριακής πλευράς στον όρο της διζωνικότητας αποκάλυπτε άλλους στόχους της, δηλαδή να ακυρώνεται η έννοια της ομοσπονδίας σε μια μελλοντική διευθέτηση. Σύμφωνα με έγγραφο του Φόρεϊν Οφις, ο πρόεδρος Κυπριανού, όπως ανέφερε το μνημόνιο, τόνισε ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά μπορούσε να θέσει το θέμα της διζωνικότητας και της ασφάλειας για συζήτηση στα πλαίσια των δικοινοτικών συνομιλιών. Εξάλλου σε δικό της μνημόνιο η Γραμματεία των Ηνωμένων Εθνών ανέφερε ότι η αρχή της διζωνικότητας έγινε δεκτή από την ελληνοκυπριακή πλευρά με βάση ομιλία του υπουργού Εξωτερικών Γιαννάκη Χριστοφίδη στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Η εκδοχή αυτή απερρίφθη από την ελληνοκυπριακή πλευρά για να επανέλθει με άλλο μνημόνιο η Γραμματεία μέσα στο πλαίσιο προσπάθειας να αρθούν οι δυσκολίες για την επανέναρξη των συνομιλιών στο οποίο αναφερόταν ότι οι δυο πλευρές έχουν επαναβεβαιώσει την υποστήριξη τους για μια ομοσπονδία όπως προνοείται από τις κατευθυντήριες γραμμές και θα αποτελείται από δυο συνιστώντα μέρη και που έχουν αναφερθεί ως περιοχές ή ζώνες.
 Οι δυο πλευρές έχουν παρουσιάσει ενδείξεις ότι το θέμα της ασφάλειας μπορεί να συζητηθεί στις δικοινοτικές και θα αφορά και τις δυο κοινότητες.






Πηγή : Εφημερίδα Φιλελεύθερος