Παράνομη η κατοχύρωση 2 ευρωεδρών σε Τ/κ

Ερωτήματα εγείρονται μετά την δήλωση του Υπουργού Εξωτερικών, Ιωάννη Κασουλιδη, για εκλογή μέχρι και δύο Τ/κ ευρωβουλευτών κατά τις προσεχείς ευρωεκλογές. 

Όπως επεσήμαναν πολικοί αναλυτές στο Sigmalive,  το θέμα της υιοθέτησης νομοθετικών μέτρων, με στόχο την εκλογή συγκεκριμένου αριθμού Τ/κ στο ευρωκοινοβούλιο, έρχεται σε αντίθεση με τις σχετικές πρόνοιες της ΕΕ, βάση των οποίων ο οποιοσδήποτε μπορεί να υποβάλει υποψηφιότητα και να εκλεγεί ευρωβουλευτής ενός κράτους, είτε ως ανεξάρτητος είτε με κομματικό σχηματισμό.

Το δικαίωμα ανήκει σε όλους τους ευρωπαίους πολίτες ανεξαρτήτως εθνικότητας, καθώς ο εθνολογικός διαχωρισμός θεωρείται ρατσιστική διάκριση. Η Κύπρος διαθέτει έξι έδρες,  χωρίς οποιαδήποτε εθνολογική διάκριση

Στην περίπτωση της Κύπρου, Τ/κ μπορούν να διεκδικήσουν έδρες στο ευρωκοινοβούλιο, νοουμένου ότι εγγράφονται κανονικά στους εκλογικούς καταλόγους της Κυπριακή Δημοκρατίας. Ωστόσο, δεν μπορεί να υπάρξει ποσόστωση, βάση της οποίας συγκεκριμένα δύο από τις έξι έδρες της Κύπρου θα πρέπει να δοθούν σε Τ/κ, ακόμα και αν υπάρξει ομοσπονδιακή λύση του κυπριακού.
Άλλο ερώτημα που εγείρεται είναι ποια θα ήταν τα κίνητρα για έναν Τ/κ, ο οποίος θα διαγραφόταν από τους «εκλογικούς καταλόγους» των κατεχομένων, για να εγγραφεί στους καταλόγους της ΚΔ, με στόχο να εκλεγεί ή και να εκλέξει.

Κληθείς από το Sigmalive να σχολιάσει το θέμα, ο Πρόεδρος της Βουλής, Γιαννάκης Ομήρου αρκέστηκε να δηλώσει ότι το ζήτημα πρέπει να μελετηθεί. Παρουσιάστηκε παράλληλα επιφυλακτικός στο ενδεχόμενο νομοθετικών ρυθμίσεων επί της εκλογικής διαδικασίας, παραμονές εκλογών.

Ερωτηματικά και για το σενάριο παρατηρητών

Επιδέξιοι χειρισμοί από την Άγκυρα Το τουρκικό παιχνίδι της «επιτροπής ακινήτων» -

Εκατοντάδες Ελληνοκύπριοι έχουν περάσει μέχρι τώρα στα κατεχόμενα προκειμένου να καταχωρήσουν αίτηση στην «επιτροπή ακινήτων περιουσιών» που δημιούργησε η Τουρκία, εκτελώντας τις σχετικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Μέσα στα εφτά χρόνια λειτουργίας της (ξεκίνησε το 2006) η «επιτροπή» μέσα από έναν επιδέξιο χειρισμό από μέρους της Άγκυρας μετατράπηκε από ένα απλό όργανο επίλυσης ζητημάτων περιουσίας (και αυτή ήταν και η λογική που κυριάρχησε στις αποφάσεις του ΕΔΑΔ) σ’ ένα όργανο διευθέτησης μιας από τις πλέον σοβαρές πτυχές του κυπριακού προβλήματος, περιουσιακό και εδαφικό.

Από τον Μάρτη του 2010 και την απόφαση στην υπόθεση «Δημόπουλος και άλλοι εναντίον Τουρκίας» η «επιτροπή» έχει καταστεί μέρος της διαδικασίας των διαπραγματεύσεων επίλυσης του Κυπριακού καθώς η τουρκική πλευρά παραπέμπει στο εν λόγω όργανο για τις διευθετήσεις σε όσα προβλήματα αφορούν περιουσίες, αλλά και το εδαφικό.

Η λειτουργία της «επιτροπής» μπορεί να χωριστεί σε δύο συγκεκριμένες περιόδους. Από το 2006 μέχρι το 2009 και από 2010 μέχρι σήμερα. Στις δύο αυτές περιόδους βλέπουμε δύο διαφορετικές εικόνες τόσο αριθμητικά όσο και κοινωνικά. Από τον Μάρτη του 2006 οπόταν λειτούργησε η «επιτροπή» (με την πρώτη της μορφή) μέχρι και το τέλος του 2009 οι καταχωρήσεις ήταν μόλις 443. Σημαντικός μεν αριθμός για εκείνη την περίοδο, αλλά σίγουρα πολύ κάτω από τους αριθμούς που καταγράφηκαν στη συνέχεια.

Πιο συγκεκριμένα το 2006 καταχωρήθηκαν 100 αιτήσεις και το 2007 έφτασαν τις 197. Τα επόμενα δύο χρόνια υπήρξαν σημαντική μείωση στις καταχωρήσεις 76 το 2008 και 70 το 2009. Κι αυτό είχε να κάνει με δύο παράγοντες: πρώτον τις διαπραγματεύσεις στο Κυπριακό και την εντύπωση ότι μπορούσε να υπάρξει διευθέτηση και δεύτερον, ότι δεν υπήρχε ακόμα μια ξεκάθαρη εικόνα ως προς το στάτους της «επιτροπής» καθώς βρισκόταν σε εξέλιξη στο ΕΔΑΔ η εκδίκαση της «Δημόπουλος».

Στα πρώτα τέσσερα χρόνια λειτουργίας της «επιτροπής» τα άτομα που προχώρησαν στην καταχώρηση αιτήσεων μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες. Αυτούς που ήθελαν να πάρουν χρήματα για την περιουσία τους στα κατεχόμενακαι σε αυτούς που ζητούσαν αποζημίωση για την απώλεια χρήσης (κατά τον ίδιο τρόπο γίνονταν οι προσφυγές στο ΕΔΑΔ). Κοινό χαρακτηριστικό και των δύο κατηγοριών ήταν πως γνώριζαν πολύ καλά τι έκαναν και γιατί πήγαιναν στην «επιτροπή» ανεξαρτήτως του ότι υπήρχε διαφορετική προσέγγιση.

Τους πρώτους δύο μήνες του 2010 παρατηρείται ένα σχετικό πάγωμα των καταχωρήσεων προσφυγών σε αναμονή της απόφασης του ΕΔΑΔ με την οποία θα ξεκαθάριζε το σκηνικό σ’ ό,τι αφορά την «επιτροπή» και τις προσφυγές Ελληνοκυπρίων στο Στρασβούργο. Με την έκδοση της απόφασης παρατηρείται η πρώτη σημαντική άνοδος στις καταχωρήσεις από πλευράς Ελληνοκυπρίων. Μέχρι το τέλος του 2010 διπλασιάζονται οι έως τότε καταχωρήσεις καθώς προστίθενται άλλες 397.

Κύμα πιέσεων με αποδέκτη τη Λευκωσία Βρετανο-σουηδικό παραλήρημα για ξεπάγωμα τουρκικών κεφαλαίων

Βρυξέλλες: Κύμα πιέσεων με μοχλό πίεσης τα Συμπεράσματα της ΕΕ και αποδέκτη τη Λευκωσία δρομολογούν, σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ», η Βρετανία και η Σουηδία, μεθοδεύοντας το ξεπάγωμα των τουρκικών διαπραγματευτικών κεφαλαίων «Σύστημα Απονομής Δικαιοσύνης -Θεμελιώδη Δικαιώματα» και «Δικαιοσύνη, Ελευθερία, Ασφάλεια», τα οποία βρίσκονται στο «ψυγείο» με μονομερή απόφαση που έλαβε η Κυπριακή Δημοκρατία, το 2009.

Άριστα ενημερωμένη πηγή στην έδρα της ΕΕ ανέφερε στον «Φ» ότι ο βρετανο-σουηδικός άξονας θα επιχειρήσει εντός του 2014 να επιβάλει την προώθηση των δύο επίμαχων τουρκικών κεφαλαίων, αξιοποιώντας την εξής αναφορά που περιλαμβάνεται στα Συμπεράσματα: «Η ΕΕ παραμένει μια κινητήριος δύναμη (anchor) για μεταρρυθμίσεις στην Τουρκία, ειδικά στους τομείς του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων». Η εν λόγω αναφορά μπορεί να θεωρείται γενική και αόριστη, αλλά όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, το Λονδίνο και η Στοκχόλμη υποστηρίζουν ότι «αντανακλά την υποχρέωση της ΕΕ να στηρίξει τον εκδημοκρατισμό της Τουρκίας στους δύο αυτούς τομείς, φωτογραφίζοντας ευκρινώς την ανάγκη προώθησης των δύο κεφαλαίων».

Άλλωστε, όπως αναφέρουν οι ίδιες πληροφορίες, η λέξη «τομείς» παραπέμπει ευθέως στα διαπραγματευτικά κεφάλαια και, ως τούτου, η εν λόγω αναφορά που υιοθετήθηκε «προσημειώνει υποθήκη» για μελλοντική προώθησή τους…

Η Λευκωσία έχει πάντως εντελώς διαφορετική άποψη και αυτή διατυπώθηκε σε πολιτικό επίπεδο από τον υπουργό Εξωτερικών Γιαννάκη Κασουλίδη, ο οποίος υπέδειξε ότι «στο ταγκό χρειάζονται δύο», ζητώντας ουσιαστικά ανταλλάγματα από την Τουρκία προκειμένου να συναινέσει η Λευκωσία σε ξεπάγωμα κεφαλαίων. Μιλώντας στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων, ο κ. Κασουλίδης κατέστησε σαφές ότι το ξεπάγωμα των επίμαχων τουρκικών κεφαλαίων προϋποθέτει ανάλογες κινήσεις από την Άγκυρα, φωτογραφίζοντας την απόδοση της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου. Ανάλογα μηνύματα έστειλε η Λευκωσία και σε διπλωματικό επίπεδο, διά του μονίμου αντιπροσώπου Κορνήλιου Κορνηλίου, ο οποίος ανέφερε ενώπιον της COREPER ότι η προώθηση των δύο τουρκικών κεφαλαίων είναι προς συζήτηση, στο πλαίσιο όμως της ήδη κατατεθείσας πρότασης της κυπριακής Κυβέρνησης. Η θέση αυτή, για ξεπάγωμα τουρκικών κεφαλαίων έναντι της επιστροφής των Βαρωσίων, με παράλληλη διεξαγωγή απευθείας εμπορίου από το λιμάνι της κατεχόμενης πόλης (κατά νόμιμο τρόπο), θα αποτελέσει τη βασική γραμμή άμυνας της Λευκωσίας. Έναντι των πιέσεων που αναμένεται να ασκηθούν εντός του 2014, κυρίως το δεύτερο εξάμηνο του έτους, όταν η προεδρία της ΕΕ θα ασκείται από την Ιταλία και αναλόγως βέβαια των εξελίξεων στο Κυπριακό.

Οι πιέσεις αναμένεται να εκδηλωθούν στα τρία βασικά θεσμικά όργανα, Συμβούλιο, Κομισιόν και Ευρωβουλή.

Γνωστική ασυμφωνία και αγιοποίηση πολιτικών ηγετών

                                                     Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΙΑΚΩΒΟΥ Διευθυντής του Κυπριακού Κέντρου Μελετών

Το 1956 ο αμερικανός καθηγητής ψυχολογίας Λέον Φέστινγκερ ανέπτυξε στο περίφημο πλέον βιβλίο του When Prophecy Fails (Όταν η Προφητεία Διαψεύδεται), τη θεωρία της «γνωστικής ασυμφωνίας» (cognitive dissonance), στην οποία επικεντρώθηκε στο πως οι άνθρωποι πασχίζουν να διατηρήσουν την εσωτερική τους συνοχή.

Όταν η διαταραχή αυτής της εσωτερικής συνοχής, την οποία ο Φέστινγκερ ονομάζει «ασυμφωνία» (dissonance) γίνεται εμπειρία, η άνθρωποι στην πλειοψηφία τους δυσφορούν, θλίβονται, ταλανίζονται. Στην ουσία ο Φέστινγκερ απέδειξε ότι οι άνθρωποι όταν έρχονται αντιμέτωποι με στοιχεία που διαψεύδουν τις πεποιθήσεις τους, αντί να προσαρμόζουν τη συμπεριφορά και την αντίληψη τους σύμφωνα με τα νέα δεδομένα προσπαθούν να προσαρμόσουν τις πεποιθήσεις τους έτσι ώστε να ταιριάζουν με τη δική τους συμπεριφορά και τη δική τους ερμηνεία της πραγματικότητας, έστω και αν αυτό γίνεται με προκρούστεια λογική, δηλαδή ενάντια στην ορθολογική αντίληψη των πραγμάτων.

Πολλές φορές συναντούμε ανθρώπους, οι οποίοι θεωρούν ότι η βασική τους πεποίθηση για ένα πολιτικό ηγέτη είναι τόσο ισχυρή που μετατρέπεται σε απόλυτη γνώση και κρίση γι’ αυτόν. Όταν τους παρουσιάζονται στοιχεία τα οποία λειτουργούν ανατρεπτικώς προς αυτήν την πεποίθηση, τα νέα αυτά στοιχεία τούς προκαλούν ιδιαίτερα δυσάρεστη αίσθηση, όσο ισχυρά όμως και να είναι δεν τα κάνουν αποδεκτά, είναι εκ προοιμίου απορριπτέα. Είναι πάντοτε άνθρωποι, οι οποίοι ταυτίζουν την ιδεολογία τους ή την αντίληψη που έχουν για τις πολιτικές εξελίξεις, όχι με ορθολογικές πολιτικές θέσεις αλλά με πολιτικά πρόσωπα, με αποτέλεσμα στη σκέψη τους και στις πολιτικές τους επιλογές, ο πολιτικός ηγέτης να προτεραιοποιείται και να ταυτίζεται απολύτως με την ιστορική εποχή του, γινόμενος η βάση επί της οποίας αντιλαμβάνονται την ιστορία.

Εκεί που οι πεποιθήσεις τους θα έπρεπε να ήταν το βασικό στήριγμα για την ανεξαρτησία τους, μετατρέπονται σε βασικό στήριγμα της εξάρτησής και του αυτοεγκλωβισμού της σκέψης τους, με συνέπεια να διακατέχονται από ένα μονίμως υπολανθάνοντα φόβο έναντι της ορθολογικής αλήθειας, διότι η αλήθεια ανατρέπει τις ψευδαισθήσεις τους. Έτσι βιώνουν μία κατάσταση σύμφωνα με την οποία η πραγματικότητα αντιφάσκει με τις βασικές πεποιθήσεις μέσω των οποίων κατανοούν το πολιτικό τους περιβάλλον αλλά και την πολιτική εν γένει.

Δεν είναι λίγες οι φορές που σε απλές συζητήσεις πολιτικού περιεχομένου με ανθρώπους που είναι έντονα τοποθετημένοι υπέρ κάποιου πολιτικού προσώπου, το οποίο δεν χάνουν την ευκαιρία να το αγιολογούν, τούς παρουσιάζεις γεγονότα που αποδεικνύουν, έστω και εμμέσως, ότι ο «πολιτικός τους άγιος» έκανε ένα πολύ μικρό λάθος. Τότε βλέπεις τη γνωστική ασυμφωνία να εκδηλώνεται ως άμυνα. Όταν το αντιληφθούν αρχίζουν να βιώνουν μία δυσάρεστη κατάσταση την οποία προσπαθούν απεγνωσμένα να αλλάξουν, εισάγοντας νέα γνωστικά στοιχεία ή στρεβλώνοντας την αφήγηση των γεγονότων, με τα οποία πριν από λίγο συμφωνούσαν, ούτως ώστε να επανέλθουν στην πρότερη ισορροπία.

Ένταση και αμφισβήτηση με «Μπάρμπαρος» – Νέες έρευνες, θα φθάσουν μέχρι και τον Ακάμα

Του ΚΩΣΤΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

Η Αγκυρα συντηρεί την ένταση και το Μπάρμπαρος παραμένει στην περιοχή της Κύπρου. Μετά από 17 ημέρες ερευνών στην περιοχή του ακρωτηρίου του Αποστόλου Ανδρέα και στο κόλπο της Αμμοχώστου (εισήλθε κα στο τεμάχιο 3 της κυπριακής ΑΟΖ τα ξημερώματα της 7ης Δεκεμβρίου), τώρα οι έρευνες θα επεκταθούν βόρεια και δυτικά της Κύπρου ακόμη και  κοντά στον Ακάμα.

Η Τουρκία έχει δεσμεύσει τις περιοχές αυτές μέχρι και τις 30 Ιανουαρίου. Με βάση τις  συντεταγμένες που έχουν δώσει, το ”BARBOROS HAYRETTIN PASA”, συνοδευόμενο από το “BRAVO SUPPORTER” και το “DEEP SUPPORTER”, μέχρι την 30η  Ιανουαρίου 2014 θα πραγματοποιούν σεισμικές έρευνες σε περιοχές που βρίσκονται μεταξύ των βόρειων ακτών της Κύπρου και της Τουρκίας ενώ θα επεκτείνονται και δυτικά του νησιού, απέναντι από τη χερσόνησο του Ακάμα.

Η κίνηση αυτή δεν θεωρείται τυχαία. Συνδέεται με πάγιες στρατηγικές επιδιώξεις της Τουρκίας σε βάρος της Κύπρου ενώ έχουν σχέση και με την παρούσα φάση στο Κυπριακό και τις έρευνες της Κυπριακής Δημοκρατίας για φυσικό αέριο. Το γεγονός ότι στην Τουρκία έχει ξεσπάσει πολιτική κρίση φαίνεται να μην επηρεάζει τους συγκεκριμένους σχεδιασμούς. Αντίθετα, όπως σημείωναν διπλωματικές πηγές, σε τέτοιες συνθήκες ξεδένονται τα χέρια των στρατιωτικών αλλά και των πολιτικών. Η πολιτική κρίση μπορεί και να χρησιμοποιείται ως άλλοθι για ενέργειες και κινήσεις τους.

Υπενθυμίζεται συναφώς ότι η  θέση της Τουρκίας σε όλους τους διεθνείς οργανισμούς είναι ότι έχει «νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο, κυρίως στα δυτικά του γεωγραφικού μήκους 32°16’18”E.». Η συγκεκριμένη αυτή αναφορά έγινε για πρώτη φορά  όταν ανακοινώθηκε η πρόθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας να ξεκινήσει έρευνες για τον εντοπισμό κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου και έκτοτε επαναλαμβάνεται.

Επί χάρτου οι συντεταγμένες αυτές δείχνουν ότι η γραμμή αυτή ουσιαστικά εφάπτεται του δυτικού άκρου της Κύπρου, στην περιοχή του Ακάμα. Η γραμμή αυτή αρχίζει από τα παράλια της Τουρκίας και επεκτείνεται μέχρι και την Αίγυπτο. Η θέση αυτή, ισχυρίζεται το τουρκικό ΥΠΕΞ,  είναι συνεπής «με τους σχετικούς κανόνες του διεθνούς δικαίου, όπως και τις ήδη καθιερωμένες διεθνείς πρακτικές». Η θέση έχει συμπεριληφθεί στο παρελθόν και σε γραπτό κείμενο που ανέγνωσε και κατέθεσε ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών, Αχμέτ Νταβούτογλου σε Συμβούλιο Σύνδεσης Τουρκίας- Ευρωπαϊκής Ένωσης (48η σύνοδος, 10 Μαΐου 2010 στις Βρυξέλλες).

Στο χείλος του εμφυλίου πολέμου η Τουρκία: Ερντογάν: “Θα τους κόψω τα χέρια”…

Κοντά σε εμφύλιο πόλεμο βρίσκεται η Τουρκία μετά τις απελές που εκτόξευσε ο Τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να “κόψει τα χέρια” των πολιτικών του αντιπάλων αν αυτοί χρησιμοποιήσουν το σκάνδαλο διαφθοράς που ξέσπασε την περασμένη εβδομάδα για να υπονομεύσουν την εξουσία του.

“Θα ξαναβάλουμε τον καθένα στην θέση του”, δήλωσε ένας έξαλλος Ερντογάν ενώπιον πλήθους υποστηρικτών του Κόμματός του Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) στην επαρχία Γκιρεσούν (Κερασούντα), στην Μαύρη Θάλασσα.

“Οποιοσδήποτε τολμήσει να μας κάνει κακό, να δημιουργήσει προβλήματα ή να μας στήσει παγίδες στη χώρα αυτή, θα του σπάσουμε τα χέρια”, σημείωσε βάζοντας φωτιά στο πολιτικό σκηνικό.

Την ίδια ώρα στην Κωνσταντινούπολη η αστυνομία για την αντιμετώπιση των ταραχών χρησιμοποιούσε εκτοξευτήρες νερού και δακρυγόνα εναντίον περίπου δέκα χιλιάδων αντικυβερνητικών διαδηλωτών, οι οποίοι έκαναν πορεία για τα πολεοδομικά σχέδια της τουρκικής κυβέρνησης και μια έρευνα για διαφθορά στο πλαίσιο της οποίας έχουν συλληφθεί πολλά πρόσωπα, μεταξύ των οποίων και γιοι υπουργών.

Μια ευρεία υπόθεση διαφθοράς αποκαλύφθηκε την περασμένη εβδομάδα. Μέχρι σήμερα έχουν απαγγελθεί κατηγορίες σε 24 πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένων των γιων του υπουργού Εσωτερικών Μουαμέρ Γκιουλέρ και του υπουργού Οικονομίας Ζαφέρ Τσαγλαγιάν, όπως και του προέδρου και διευθύνοντα συμβούλου της δημόσιας τράπεζας Halkbank Σουλεϊμάν Ασλάν.

Στην κατοικία του τελευταίου η αστυνομία κατέσχεσε 4,5 εκατομμύρια δολάρια που ήταν κρυμμένα σε κουτιά παπουτσιών. Σήμερα, ορισμένοι από τους διαδηλωτές στην Κωνσταντινούπολη κρατούσαν κουτιά παπουτσιών για να υπενθυμίσουν την υπόθεση αυτή. 

Ο Ερντογάν έχει καταγγείλει την έρευνα αυτή για διαφθορά, η οποία γίνεται τέσσερις μήνες πριν από τις δημοτικές εκλογές που προβλέπεται να διεξαχθούν στη χώρα, ως έργο “σκοτεινών συμμαχιών” και έχει υποσχεθεί πως θα ξεσκεπάσει τους εμπλεκόμενους. Προχώρησε σε εκκαθαρίσεις στη διοίκηση της αστυνομίας και έχει ήδη απαλλάξει από τα καθήκοντά τους δεκάδες αστυνομικούς διοικητές.

ΔΑΚΡΥΓΟΝΑ ΚΑΙ ΕΚΤΟΞΕΥΤΗΡΕΣ ΝΕΡΟΥ

Η αστυνομία χρησιμοποίησε εκτοξευτήρες νερού και δακρυγόνα εναντίον διαδηλωτών οι οποίοι έκαναν πορεία στην Κωνσταντινούπολη για τα πολεοδομικά σχέδια της τουρκικής κυβέρνησης και μια έρευνα για διαφθορά στο πλαίσιο της οποίας έχουν συλληφθεί πολλά πρόσωπα, μεταξύ των οποίων και γιοι υπουργών.

Εκατοντάδες διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν σε μια πλατεία της συνοικίας Καντίκιοϊ της Κωνσταντινούπολης κρατώντας πανό που καλούσαν την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να παραιτηθεί, μετέδωσε το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Dogan News.

Ας υποθέσουμε ότι ευοδώνεται το όραμα του ΚΕΒΕ σχετικά με την Τουρκία

Του Δρ. Άρη Πετάση

 μέλος του Board of Trustees, International Fund, Moscow State Aviation University

Οσα γράφω εδώ θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως συνέχεια του άρθρου μου, “Το ΚΕΒΕ προβάλλει χιμαιρικά οικονομικά οφέλη λύσης” (“Φιλελεύθερος” 03.12.2013) και αφού εν τω μεταξύ παρακολούθησα το προπαγανδιστικό φιλμάκι του ΚΕΒΕ (Κυπριακό Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο) και UNDP (ΟΗΕ) που προσπαθεί με φαντασιώσεις να αναδείξει οικονομικά οφέλη μιας “λύσης”.

Ακολούθως παραθέτω δείγματα της προπαγάνδας ΚΕΒΕ/ΟΗΕ, μέσα από την εκστρατεία τους υπέρ μιας λύσης τύπου Ανάν:

Προπαγάνδα (1): Θα δημιουργηθούν χιλιάδες θέσεις εργασίας από την εγκατάσταση στην Κύπρο Τουρκικών παραγωγικών μονάδων. Πραγματικότητα: Μπορεί μεν να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας, εφόσον η Τουρκία δημιουργήσει μονάδες παραγωγής στην Κύπρο, αλλά αυτές θα δοθούνε σε χαμηλόμισθους από Τουρκία ή από φτωχές τρίτες χώρες. Σίγουρα όχι σε Κύπριους. Η Τουρκία παράγει, για παράδειγμα ήδη ρουχισμού, με βάση το χαμηλό εργατικό κόστος όπως και η Κίνα, η Ινδία και άλλες πολλές χώρες. Ο μέσος ακαθάριστος μηνιαίος μισθός στην Κύπρο είναι US$ 2,865 ενώ αυτός της Τουρκίας είναι US$ 1,151. Με μισθούς Κύπρου τα εργοστάσια της Τουρκίας απλώς θα πτωχεύσουν. Για να πετύχουν, υποχρεωτικά θα πρέπει να εισαγάγουν φθηνό εργατικό προσωπικό από Τουρκία με όλα τα συνεπακόλουθα. Πολλοί από τα 3εκ των ανέργων στην Τουρκία (πηγή: Economist) ευχαρίστως θα ερχόντουσαν στην Κύπρο για χαμηλόμισθη εργασία.

Προπαγάνδα (2): Εταιρείες από τη γειτονική Τουρκία θα εγκατασταθούν στην Κύπρο πράγμα που θα ωφελήσει την οικονομία μας. Πραγματικότητα: Οι εταιρείες μεταναστεύουν από μια χώρα σε άλλη μόνο εφόσον έχουν οικονομικά οφέλη. Η γεωγραφική εγγύτητα μιας χώρας προς άλλη δεν αποτελεί λόγο μετανάστευσης. Γι’ αυτό, βλέπουμε ιταλικούς οίκους να μεταφέρουν την παραγωγή τους στο μακρινό Βιετνάμ ή στο Μεξικό, για παράδειγμα, και όχι στην γειτονική Ελβετία του ψηλού εργατικού κόστους. Η Τουρκία κυρίως παράγει γεωργικά προϊόντα, ήδη ρουχισμού, αυτοκίνητα, οικιακές συσκευές και άλλα παρόμοια που στηρίζονται κυρίως στο φθηνό εργατικό κόστος. Με οικονομικά κριτήρια καμιά τουρκική εταιρεία δεν θα διανοείτο να εγκατασταθεί στην Κύπρο γιατί στα σίγουρα θα κινδύνευε οικονομικά.

Προπαγάνδα (3): Με την Τουρκία θα μπορέσουμε να αναπτύξουμε την  γεωργία μας αγοράζοντας φθηνό νερό.  Πραγματικότητα: Η πραγματικότητα έρχεται σε αντίθεση με την προπαγάνδα ΚΕΒΕ. Η γεωργική παραγωγή για να είναι ανταγωνιστική απαιτεί τρεις βασικές προϋποθέσεις: α.) φθηνό νερό  β.) φθηνό εργατικό προσωπικό και γ.) φθηνή αγροτική γη. Η Τουρκία διαθέτει τις τρεις προηγούμενες προϋποθέσεις ενώ η Κύπρος δεν διαθέτει καμιά. Η Τουρκία απλώς θα κατακλύσει την κυπριακή αγορά με φθηνά, αλλά ποιοτικά, μεσογειακά γεωργικά προϊόντα και σταδιακά θα αφανίσει τους δικούς μας γεωργούς. Θα ωφεληθούν μόνοι όσοι θα παίρνουν προμήθειες ως μεσάζοντες εισαγωγείς.

Προπαγάνδα (4): Θα υπάρξει ανάπτυξη της οικοδομικής βιομηχανίας και της κτηματομεσιτικής αγοράς εφόσον με τη λύση θα “διευθετηθεί” και το περιουσιακό και θα αγοράζουν οι ξένοι τις περιουσίες μας. Πραγματικότητα: α.) Η μόνη σωστή διευθέτηση του περιουσιακού είναι η επιστροφή των περιουσιών στους νόμιμους ιδιοκτήτες. Οποιαδήποτε άλλη «διευθέτηση” θα σημαίνει λεηλασία των ελληνοκυπριακών περιουσιών μέρος των οποίων ενδεχομένως να αγορασθεί φθηνά από ξένους. Δεν βλέπω πως θα ωφεληθούν από μια “διευθέτηση” αυτοί που θα χάσουν τις περιουσίες τους, β.) η οικονομική κρίση της Κύπρου προκλήθηκε κυρίως από τον ανεξέλεγκτο οικοδομικό οργασμό. Υπάρχουν αδιάθετες χιλιάδες οικιστικές μονάδες, οικόπεδα και άλλη περιουσία, πράγμα που σημαίνει πως για πολλά χρόνια θα υπάρχει υπερπροσφορά και όχι ανάγκη για μεγάλη ανάπτυξη.  Αυτή τη στιγμή οι εταιρείες ανάπτυξης γης και ακινήτων χρωστούν €8.5δις (ή 45% του ΑΕΠ) μόνο στην τράπεζα Κύπρου χωρίς προοπτική αποπληρωμής του συνόλου. Αυτό που χρειάζεται η οικονομία μας σήμερα είναι η λελογισμένη και προσεκτική διαχείριση μιας οικοδομικής βιομηχανίας που θα περιορίζεται μέσα στις δυνατότητες της Κύπρου.

“Δώρο του Θεού” πετρέλαιο και φυσικό αέριο

Του ΝΙΚΟΥ ΜΕΛΕΤΗ

Το πετρέλαιο είναι εκεί. Το φυσικό αέριο είναι εκεί. Όμως απομένει μια τεράστια απόσταση που πρέπει να διανύσει η Κύπρος μέχρι την στιγμή που θα μπορέσει να αξιοποιήσει το «δώρο του θεού».

Η Λευκωσία πρέπει να επιδοθεί σε αγώνα δρόμου για να προλάβει τις εξελίξεις στην παγκόσμια αγορά ενέργειας αλλά και για να αντιμετωπίσει ισχυρότατα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα που έχουν άλλες «βλέψεις» για τα μεγάλα ενεργειακά αποθέματα της Ανατολικής Μεσογείου. Οφείλει ακόμη να δαμάσει τον ενθουσιασμό και τις προσδοκίες που δημιουργούνται ότι επίκειται εντός μικρού διαστήματος η αυτοματοποιημένη επίλυση όλων των οικονομικών προβλημάτων του νησιού.

Και όλα αυτά εξελίσσονται σε ένα ιδιαίτερα δυσμενές περιβάλλον καθώς η πίεση που ασκείται προς την Λευκωσία για έναρξη συνομιλιών για το κυπριακό με τελεσιγραφικά χρονοδιαγράμματα , εντείνεται και δεν είναι φυσικά άσχετη αυτή η πίεση για λύση του κυπριακού, με το μείζον και γεωστρατηγικου χαρακτήρα ζήτημα της εκμετάλλευσης των τεράστιων αποθεμάτων υδρογονανθράκων της περιοχής.

Οι ανακοινώσεις του αμερικανικού πετρελαϊκού κολοσσού Noble Energy σε συνάντηση με τους εκπροσώπους των μεγαλυτέρων τραπεζικών και επενδυτικών Οίκων του κόσμου την περασμένη Τρίτη στο Τέξας, ήρθαν να επιβεβαιώσουν με πανηγυρικό τρόπο τις προβλέψεις των επιστημόνων ότι στην Λεκάνη της Ανατολικής  Μεσογείου σε μεγάλο βάθος, κάτω από τα κοιτάσματα του φυσικού αερίου υπάρχουν εξίσου μεγάλα και πολύτιμα κοιτάσματα πετρελαίου.

Ο πρόεδρος της Noble Energy Τσαρλς Ντέιβινσον στην παρουσίαση του έκανε λόγο για ύπαρξη 3 δις βαρελιών πετρελαίου στα κοιτάσματα του Οικόπεδου 12 και του Λεβιάθαν, για τα οποία έχει τα δικαιώματα η εταιρία του σε κοινοπραξία με τις ισραηλινές Delek και Avner.

Η ανακοίνωση αυτή δημιουργεί φυσικά μεγάλες προσδοκίες στην Κύπρο, καθώς το πετρέλαιο μπορεί να είναι εκμεταλλεύσιμο σε διάστημα έως και 24 μηνών και δεν απαιτεί  την κατασκευή μεγάλων και πανάκριβων εγκαταστάσεων όπως είναι αυτές του LNG, αποδίδοντας έτσι σχετικά σύντομα οικονομικό όφελος.

Τα πλήρη στοιχεία όμως για την ύπαρξη του πετρελαίου θα διαμορφωθούν μέχρι τον Μάιο όταν θα ολοκληρωθεί η επεξεργασία των τρισδιάστατων σεισμογραφικών ερευνών που έχουν γίνει τους τελευταίους μήνες, ενώ η ιδία η Noble ανακοίνωσε ότι νέες γεωτρήσεις θα γίνουν στο τέλος του 2014 ή το πιθανότερο στις αρχές του 2015.

Οι αισιόδοξες αυτές προβλέψεις δημοσιοποιούνται ενώ μεσολαβούν κρίσιμες επιχειρηματικές κινήσεις τους επόμενους μήνες, μια και η Noble  θα ανοίξει τις συζητήσεις για στρατηγικό εταίρο στο Οικόπεδο 12.

Σύμφωνα με πληροφορίες από την Λευκωσία ενδιαφέρον για απόκτηση μέρους των δικαιωμάτων στο Οικόπεδο 12 έχουν δείξει εταιρίες όπως η ΕΝΙ (που έχει δικαιώματα και στα Οικόπεδα 2,3 και 9), η TOTAL (που έχει δικαιώματα στα Οικόπεδα 10 και 11) και η αυστραλιανή Woodside που έχει προκαταρκτική συμφωνία με την Noble για αγορά μεριδίου στο ισραηλινό κοίτασμα Λεβιάθαν.

Τι είπαν Μπαν κι Μουν και Νίκος Αναστασιάδης για την κρίση στην Τουρκία – Αναβολή εξελίξεων;

Του Κώστα Βενιζέλου

Οι εξελίξεις στο εσωτερικό της Τουρκίας φρενάρουν τις όποιες κινήσεις στο Κυπριακό, σε αυτή τη φάση και οι βασικοί παίκτες αναμένουν να ξεκαθαρίσει το σκηνικό στην Άγκυρα για να προχωρήσουν στους σχεδιασμούς τους.

Όπως συναφώς πληροφορούμαστε, το θέμα αυτό απασχόλησε και την τηλεφωνική επικοινωνία του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, την περασμένη Τετάρτη. Ο Μπαν Κι Μουν φέρεται να έχει αναφέρει πως δυσκολεύουν οι χειρισμοί και οι προσπάθειες λόγω της πολιτικής κρίσης που ξέσπασε στην Τουρκία. Ο Γενικός Γραμματέας, όπως αναφέρουν οι ίδιες πληροφορίες, παρουσιάσθηκε ιδιαίτερα προβληματισμένος για τα όσα διαδραματίζονται στην Τουρκία και άφησε σαφώς να εννοηθεί πως θα επηρεασθούν οι σχεδιασμοί του Διεθνούς Οργανισμού στο Κυπριακό.

Είναι σαφές, όπως σημείωναν ενημερωμένες πηγές, ότι μέχρι και τις δημοτικές εκλογές στην Τουρκία, που χρονικά τοποθετούνται τον Μάρτιο και λόγω επιπροσθέτως της πολιτικής κρίσης, δεν αναμένονται σημαντικές εξελίξεις. Την ίδια ώρα, όμως, ξένοι διπλωμάτες, από εκείνους που εξακολουθούν να επενδύουν πολλά στους Ερντογάν και Νταβούτογλου, υποδεικνύουν πιεστικά προς τη Λευκωσία πως θα πρέπει «να αξιοποιηθεί η ευκαιρία» της παρουσίας αυτών στην ηγεσία της Τουρκίας, για να προχωρήσει το Κυπριακό. Θεωρούν πως μόνο υπό την ηγεσία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν η Τουρκία μπορεί να λύσει το Κυπριακό. Σημειώνεται πως η πολιτική της Τουρκίας στο Κυπριακό είναι διαχρονική, είναι πολιτική του κράτους και όχι των κυβερνήσεων και αυτό που διαφοροποιείται είναι η τακτική και η ρητορική που υιοθετείται.

Η Άγκυρα είχε ξεκινήσει την τελευταία περίοδο μια εκστρατεία, περισσότερο εντυπώσεων, προβάλλοντας την εικόνα ότι έχει επιτευχθεί συμφωνία και σύντομα ξεκινούν συνομιλίες. Ο ίδιος ο Αχμέτ Νταβούτογλου ενημέρωσε αξιωματούχους κυβερνήσεων, μέχρι και τον Γενικό Γραμματέα, ο οποίος έχει και απεσταλμένο του στο Κυπριακό, πως βρισκόμαστε κοντά σε συμφωνία.

Το ζητούμενο για τους εν δυνάμει μεσολαβητές είναι πώς θα διατηρήσουν εν ζωή τη διαδικασία και να μην τοποθετηθεί στο ψυγείο μέχρι να ομαλοποιηθεί η κατάσταση στην Τουρκία. Πώς θα γίνει αυτό δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει. Ξένοι διπλωμάτες που δραστηριοποιούνται έντονα στο Κυπριακό, επιχειρούν με κάποιο τρόπο να αποσυνδέσουν την κατάσταση στην Τουρκία και επιμένουν πως θα πρέπει να συνεχισθούν οι συζητήσεις για το κοινό ανακοινωθέν καθώς θεωρούν πως «είμαστε πολύ κοντά σε συμφωνία» και πως οι διαπραγματεύσεις μπορούν να αρχίσουν και τον Ιανουάριο.

Τα Ηνωμένα Έθνη, πάντως, κινούνται έχοντας ενώπιον τους τέσσερα σενάρια (λεπτομέρειες στη στήλη δίπλα) και θεωρούν πως προσφέρουν επιλογές στους εμπλεκόμενους για να προχωρήσει η διαδικασία. Βεβαίως, υπάρχει ένα νέο δεδομένο, το οποίο αφορά το γεγονός ότι η τουρκική πλευρά έχει απορρίψει την τελευταία ελληνοκυπριακή πρόταση, ημερομηνίας 18 Δεκεμβρίου, για το περιεχόμενο του κοινού ανακοινωθέντος. Ο κατοχικός ηγέτης, Ντερβίς Έρογλου, θεωρεί πως η ελληνοκυπριακή πρόταση δεν αποτελεί απάντηση στη δική του, που υπέβαλε νωρίτερα και πως τερματίζει τις συζητήσεις. Με βάση τα όσα είπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στη σύσκεψη των αρχηγών, εάν δεν γίνει αποδεκτή η πρότασή του, τότε θα συζητηθεί σχέδιο Β΄, το οποίο θα αφορά την υιοθέτηση ενός κειμένου, το οποίο θα αναφέρεται στις συμφωνίες υψηλού επιπέδου και τα ψηφίσματα (ειδικότερα το 1251, που περιγράφει τη βάση της λύσης).

Λύση με τσαρούχια και φουστανέλα με φέσι…

Του Δρα Γιάννου Χαραλαμπίδη

Εάν στις τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό υιοθετήσουμε τους νόμους της λογικής, καταλήγουμε στο εξής συμπέρασμα: Εφόσον οι δικές μας θέσεις προσεγγίζουν τις πάγιες τουρκικές, και εφόσον ο Ντάνουνερ υιοθετεί τις θέσεις της Άγκυρας, και εφόσον η Άγκυρα και οι Τουρκοκύπριοι σκληρύνουν τη στάση τους, ακόμη και αν εκδοθεί κοινό ανακοινωθέν με μετακίνηση της τουρκικής πλευράς, ούτως ή άλλως το κοινό ανακοινωθέν θα είναι τουρκικού χαρακτήρα και προελεύσεως. Το γεγονός ότι εισήχθη η λέξη «together» στην περί κυριαρχίας πρόταση της Κυβέρνησης, το ότι δηλαδή θα πηγάζει από τους Ελληνοκυπρίους και τους Τουρκοκυπρίους «μαζί» («together»), δεν καλύπτει ούτε τις εποικοδομητικές ασάφειες ούτε και την ερμηνεία περί διχοτομημένης κυριαρχίας.

Δεν αλλάζει τον τουρκικό χαρακτήρα της όλης φόρμουλας. Άλλωστε, η εξέλιξη αυτή είναι φυσιολογική, υπό την έννοια ότι ο στόχος της ελληνοκυπριακής ηγεσίας, δηλαδή η λύση της ομοσπονδίας στην Κύπρο είναι τουρκικής και βρετανικής προελεύσεως, επινοηθείσα από το 1956 και επιβληθείσα παρανόμως με τον πληθυσμιακό, διοικητικό και εδαφικό διαχωρισμό του 1974, ως αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής. Και με σαφή σήμερα στόχο τη νομιμοποίηση αυτών των τετελεσμένων της εισβολής, στο πλαίσιο μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας.

«Λύση» και δημοκρατικό έλλειμμα

Είναι πρόδηλο ότι, με τις διαδικασίες του κοινού ανακοινωθέντος, η κυριαρχία μας είναι ήδη κουρεμένη και διχοτομημένη μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων (together), αφού η έννοια του ενός και μόνο αδιαίρετου λαού, από τον οποίο μπορεί να πηγάζει η αυθύπαρκτη εξουσία του, έχει πάει περίπατο. Το πρόβλημα δεν ήταν και δεν είναι το κοινό ανακοινωθέν μόνο, αλλά η μορφή της λύσης. Κατά πόσο, δηλαδή, θα διαλυθεί ή όχι η Κυπριακή Δημοκρατία και εάν θα αντικατασταθεί ή όχι από δυο συνιστώντα κράτη, στη φιλοσοφία και στη βάση του σχεδίου Ανάν, το οποίο, όπως μας προειδοποιούν οι Τούρκοι, θα μετονομαστεί Μπαν Κι Μουν.

Ο στρατηγικός, λοιπόν, στόχος της ομοσπονδίας είναι λανθασμένος και βρίσκεται σε αναντιστοιχία με εκείνο το οποίο ο κόσμος πιστεύει. Υπάρχει στην ουσία ένα διαρκές δημοκρατικό έλλειμμα, το οποίο θα πληρώσουμε ως εξής:

1. Στην περίπτωση ενός νέου «όχι», θα μας απειλήσουν όσο ποτέ με διχοτόμηση, παρότι το δίλημμα αυτό θα είναι κάλπικο. Γιατί; Διότι και η υπό συζήτηση λύση της ομοσπονδίας, για την οποία θα μας καλούν να πούμε «ναι», και πάλι διχοτόμηση θα είναι. 2. Εάν υπογραφεί ομοσπονδία, θα διχοτομηθούμε, αλλά και θα τεθούμε υπό τον συνταγματικό, γεωστρατηγικό, γεωπολιτικό και ενεργειακό έλεγχο της Τουρκίας.

Το νομικό πλαίσιο της βάσης των συνομιλιών

Αναζητώντας την Ευρώπη της ελευθερίας

ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ Κ. ΓΙΑΛΛΟΥΡΙΔΗΣ
Καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής
Κοσμήτορας Σχολής Διεθνών Σπουδών,
Επικοινωνίας και Πολιτισμού
Παντείου Πανεπιστημίου

Η Ελλάδα βιώνει, μαζί με τις χώρες της Νότιας Ευρώπης, τη βαθιά πολιτική και πολιτισμική κρίση που διέρχεται ολόκληρη η Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού η ελληνική οικονομική κρίση είναι βαθύτατα κρίση πολιτική της Ένωσης, κρίση πολιτισμού της Ευρώπης. Ο Winston Churchill, ατενίζοντας στα ερείπια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου την Ευρώπη του μέλλοντος, στην ιστορική ομιλία του στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης το 1946, μίλησε για το όραμά του της Ευρώπης της ειρήνης, της προόδου και της δημοκρατίας.

Ανέφερε χαρακτηριστικά πως υπάρχει ένα αντίδοτο, το οποίο θα μπορούσε σε μερικά χρόνια να κάνει όλη την Ευρώπη ελεύθερη και χαρούμενη. Αυτό σημαίνει την ανασύσταση της ευρωπαϊκής οικογένειας, δημιουργώντας μια δομή πολιτικής που να προσφέρει στους λαούς ειρήνη, ασφάλεια και ελευθερία. Ο Churchill οραματίστηκε σε αυτόν του τον λόγο την οικοδόμηση των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης. Αυτός του ο στοχασμός λειτούργησε ως κινητήρια δύναμη για τις επόμενες δράσεις, που απέβλεπαν στην πραγμάτωση του ευρωπαϊκού οράματος.

Το όραμα μιας Ευρώπης αλληλέγγυας και στηριγμένης στη βάση ενός μακραίωνος πολιτισμού, πολιτικά ενωμένης και ασφαλούς, υπήρξε το εφαλτήριο για τους εμπνευστές και αρχιτέκτονες του σχεδίου της Ένωσης της Ευρώπης, δηλαδή των Robert Schuman και Jean Monnet. Οι δύο αυτοί πρωτεργάτες του ευρωπαϊκού ιδεώδους πίστεψαν στην Ευρώπη του πολιτισμού, δηλαδή των κοινών τόπων, της κοινής ιστορίας, της παράδοσης, της πολιτικής κουλτούρας, που τους ενώνει ο Διαφωτισμός και η Αναγέννηση, αλλά και η πολιτική βούληση των Ευρωπαίων, λαών και ηγεσιών, να οικοδομήσουν μέσα από τις στάχτες του έναν ενιαίο οικονομικό χώρο πολιτικής, που θα λειτουργήσει ως πλαίσιο ασφάλειας, ειρήνης, δημιουργίας και ανάπτυξης.

Η πορεία αυτή της υλοποίησης του ευρωπαϊκού πειράματος μπορεί να είχε ως αρχή της την οικονομία, ποτέ όμως δεν προβλεπόταν η πραγμάτωση του στόχου της ένωσης της Ευρώπης, χωρίς την πολιτική ενοποίηση. Γιατί ακριβώς, η οικονομία δημιουργεί τη βάση του κοινού, δημόσιου συμφέροντος και η πολιτική εκφράζει τη βούληση του συνόλου να εκπροσωπείται σε κρατικό και πολιτειακό επίπεδο ο ενιαίος πολιτικός χώρος των κοινωνιών, ως διαδικασία υλοποίησης της δημοκρατικής αρχής.

Αυτό σημαίνει πως η Ένωση των ευρωπαϊκών κρατών στην πορεία της διεύρυνσης και ολοκλήρωσής της, σχεδόν σε όλη την Ευρωπαϊκή Ήπειρο και τα Βαλκάνια, δεν μπορούσε, ούτε και μπορεί να ολοκληρωθεί ως οικονομική, εμπορική ένωση που εκφράζει κοινά συμφέροντα, χωρίς την πολιτική ολοκλήρωσή της, που είναι η πολιτική ένωση της Ευρώπης σε ένα πολιτειακό σχήμα ομοσπονδιακής δομής, που είναι σε θέση να υπερασπίζεται το σύνολο των Ευρωπαίων ως συμφέροντα και ως στρατηγικές κινήσεις πολιτικής αντίληψης, ιδεολογίας, διεκδικήσεων και παρουσίας εν γένει στον κόσμο.

Η τομή του 1991, με την πτώση του τείχους του Βερολίνου και την ενοποίηση της Γερμανίας, θα έπρεπε να έφερνε πολύ πιο κοντά, απ' ό,τι εντέλει πέτυχε, την ιδέα της πραγμάτωσης των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης του Winston Churchill, αφού ο ενιαίος ευρωπαϊκός χώρος διευρύνθηκε τα μέγιστα, αποκτώντας την ενιαία πολιτική κουλτούρα της δημοκρατικής οργάνωσης του κράτους και την εμπέδωση των ελευθεριών και δικαιωμάτων του ανθρώπου και του ατόμου, από τη μια άκρη της Ευρώπης στην άλλη.

ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

«Αναγνώριση» μέσω 112;

ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

Η Κομισιόν λέει ότι το www.sos112.infoδεν είναι επίσημη ιστοσελίδα
Εύλογες υπόνοιες ότι, μέσω του αριθμού έκτακτης ανάγκης, η Ε.Ε. προβαίνει σε έμμεση αναγνώριση του ψευδοκράτους

Έντονο προβληματισμό άλλα και αντιδράσεις προκαλεί η εύλογη υπόνοια ότι η Ε.Ε. αναγνωρίζει το κατοχικό καθεστώς μέσω του αριθμού έκτακτης ανάγκης 112, αν και η θέση της είναι ότι το μοναδικό κράτος που αναγνωρίζει είναι η Κυπριακή Δημοκρατία.
Συγκεκριμένες ενέργειες της Ένωσης, όμως, υποβάλλουν το αντίθετο, όπως δείχνει η ιστοσελίδα www.sos112.info

Σύμφωνα με το SigmaLive, όταν επιλέξει κανείς στον χάρτη την Κύπρο, τότε εμφανίζονται δύο σημαίες, αυτή της Κυπριακής Δημοκρατίας και του ψευδοκράτους. Μάλιστα, οι πληροφορίες αναγράφονται στην Αγγλική και Τουρκική, ενώ δίνονται και πληροφορίες επικοινωνίας για τις «υπηρεσίες» έκτακτης ανάγκης στο ψευδοκράτος.
Αναγράφονται, επίσης, μερικές ορολογίες στην τουρκική γλώσσα, ενώ παρέχεται και ο κωδικός αριθμός που απαιτείται για να επικοινωνήσει κανείς με τηλεφωνικό αριθμό του ψευδοκράτους.

Από την πλευρά της, η Κομισιόν, με αφορμή σχετικά δημοσιεύματα, ξεκαθαρίζει ότι τοwww.sos112.info δεν είναι επίσημη ιστοσελίδα, διευκρινίζοντας περαιτέρω ότι το 112 μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κλήση υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης σε όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. και σε περίπου 20 άλλες χώρες.

Αριθμός επείγουσας ανάγκης 
Το 112 είναι ένας τηλεφωνικός αριθμός επείγουσας ανάγκης για όλη την Ευρώπη. Οι Ευρωπαίοι πολίτες, σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, θα πρέπει να μπορούν να επικοινωνούν μέσω αυτού του τηλεφώνου και να απευθύνονται άμεσα στις υπηρεσίες εκτάκτου ανάγκης (Πυροσβεστική, Αστυνομία, Ασθενοφόρα, Πολιτική Προστασία, Λιμεναρχεία κτλ.) Έτσι, λοιπόν, κάποιος δεν χρειάζεται να θυμάται 3 ή 4 αριθμούς αλλά μόνον έναν, τον 112, ο οποίος εξυπηρετεί το κοινό ανάλογα με την κατάσταση, πάντα άμεσα και υπεύθυνα.

Μπλοκάρισμα κλήσεων 
Ο σκοπός του SOS 112 Ευρώπη, είναι να συγκεντρώσει όσο το δυνατόν περισσότερες υπηρεσίες εκτάκτου ανάγκης να συμμετέχουν έτσι, ώστε να μοιράζονται πληροφορίες και να μπορούν να προσφέρουν μεγαλύτερες υπηρεσίες στο κοινό όλης της Ευρώπης, με πληροφορίες για όλες τις υπηρεσίες εκτάκτου ανάγκης. Ειδικά σε αυτές που έχουν τον κοινό ευρωπαϊκό αριθμό 112 και είναι συνδεδεμένες.
Εξαιτίας του μεγάλου αριθμού τέτοιου είδους κλήσεων, το Βέλγιο, η Κύπρος, η Γαλλία, η Σλοβενία και το Ηνωμένο Βασίλειο αποφάσισαν να μπλοκάρουν τις κλήσεις στο 112 από κινητά τηλέφωνα χωρίς κάρτα SIM.

Άμεση παρέμβαση ΥΠΕΞ ζητά το ΕΥΡΩΚΟ
Στο θέμα αναφέρθηκε ο Εκπρόσωπος Τύπου του ΕΥΡΩΚΟ, Μιχάλης Γιωργάλλας, καλώντας το Υπουργείο Εξωτερικών να παρέμβει, προβαίνοντας σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να αφαιρεθούν όλες οι καταχωρίσεις που αφορούν στο ψευδοκράτος.

«Καλούμε τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Εξωτερικών να ενεργήσουν προς την κατεύθυνση των διαχειριστών της ιστοσελίδας http://www.sos112.info, προκειμένου να αφαιρεθούν οι καταχωρίσεις που αφορούν το ψευδοκράτος και παραπέμπουν σε υπηρεσίες των κατεχομένων, οι οποίες φέρονται να εξυπηρετούν τον ενιαίο τηλεφωνικό αριθμό επείγουσας ανάγκης 112, που ισχύει για όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης», είπε ο κ. Γιωργάλλας, προσθέτοντας ότι «η απαράδεκτη καταχώριση, που εξισώνει την Κυπριακή Δημοκρατία με το ψευδοκράτος των κατεχομένων, πλήττει τη νομιμότητα και αλλοιώνει τις κατοχικές πραγματικότητες στην Κύπρο και, ως εκ τούτου, επιβάλλεται το Υπουργείο Εξωτερικών να παρέμβει αμέσως».

Η θέση της Κομισιόν 
Εν τω μεταξύ, πηγή της Κομισιόν ξεκαθάρισε ότι η ιστοσελίδα www.sos112.info δεν αποτελεί επίσημη ιστοσελίδα της Ε.Ε. Αφορμή για τη διευκρίνιση έδωσαν δημοσιεύματα στον Τύπο αναφορικά με έμμεση αναγνώριση του ψευδοκράτους μέσω της ιστοσελίδας αυτής. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, οι επίσημες πανευρωπαϊκές ιστοσελίδες τού 112 είναιwww.112foundation.eu και ec.europa.eu/digital-agenda/en/112. Η ίδια πηγή σημείωσε ότι το 112 μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κλήση υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης σε όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. και σε περίπου 20 άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας και της Ρωσίας, αλλά και πως το 112 είναι μια υπηρεσία έκτακτης ανάγκης χωρίς πολιτικές προεκτάσεις και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τέτοια από όλους όσοι τη χρησιμοποιούν και τη διαχειρίζονται. «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πιστεύει ακράδαντα ότι όλοι οι Ευρωπαίοι και οι άνθρωποι που επισκέπτονται την Ευρώπη, θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε βοήθεια μέσω του 112 σε όλη την Ευρώπη», πρόσθεσε.

www.sigmalive.com

«Κοιμούμαι μ’ ένα όνειρο ξυπνώ με μιαν ελπίδα»…

Με τον Λάζαρο Μαύρο

Π Ο Τ Ε ΘΑ γεννήσει, άραγε, η Κύπρος, πολιτικόν άνδρα που να ‘χει σκοπό, όραμα, φιλοδοξία, θέληση και σχέδιο να κυβερνήσει την Ελλάδα υπέρ του σύνολου Ελληνισμού;
- Πότε, άραγε, οι Έλληνες Κύπριοι θ’ αποφασίσουν κατά πλειοψηφίαν ότι θα πρέπει να υπερβούν τον προαιώνιον άχρι τούδε μίζερο επαρχιωτισμό και τη μάταιη προσμονή της μητρός, για να πολιτικοποιηθούν εκ νέου, αντίστροφα όμως και ριζοσπαστικά, στην επιδίωξη να κυβερνήσουν, υπέρ του έθνους και της ανορθώσεώς του, την Ελλάδα;

- Πότε, άραγε, τα προεκλογικά προγράμματα και τα σχέδια στρατηγικής κάποιων νέων πλειοψηφικών κομμάτων της Κύπρου, ή (αν επιτευχθεί επιτέλους εξάλειψη των κομμάτων) της πλειοψηφίας τών ενεργά πολιτευόντων πολιτών, θα αφορούν και θ’ αναφέρονται στο Αιγαίο, στη Θράκη, στην Ήπειρο, Μακεδονία, Θεσσαλία, Ρούμελη, Πελοπόννησο, Εφτάνησα, Κρήτη και προπάντων στο λεκανοπέδιο της Αττικής, πρωτίστως δε στο μέγαρο Μαξίμου της Ηρώδου του Αττικού;

- Πότε, δηλαδή, θ’ αποφασίσουμε ν’ αναποδογυρίσουμε την προγονική ανά τους αιώνες μόνιμη προσμονή των αθηναϊκών τριήρεων για να προσγειώσουμε στο αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος στα Σπάτα τις Κυπριακές Αερογραμμές με τον εκλελεγμένο από το εν Ελλάδι εκλογικό μας σώμα, Κύπριο πρωθυπουργό της Ελλάδος; Είναι, θυμηθείτε, ένα χρέος αξεπλήρωτο 2.513 ετών. Όταν ο σταλμένος εξ Αθηνών για την απελευθέρωση της Κύπρου στρατηγός Κίμων ο Μιλτιάδου, πέθανε εδώ το 450π.Χρ. και Νεκρός Ενίκα, όπως υπενθυμίζει η εν Λάρνακι προτομή του. Η Κρήτη, έδωσ’ ο Θεός κι έστειλε το 1910 στην Αθήνα έναν Ελευθέριο Βενιζέλο που υπερδιπλασίασε την Ελλάδα. Η Κύπρος, πότε, άραγε θα το αναρτήσει στα κατεπειγόντως πρώτιστα; Οι συνθήκες ήδη έχουν ωριμάσει:

Ε Π Ε Ι Δ Η η Κύπρος με τα θεόσταλτα κοιτάσματα ενεργειακού πλούτου απέκτησε για πρώτη φορά, ανά τους αιώνες, πρόσθετη γεωπολιτική και γεωστρατηγική -προς αξιοποίηση υπέρ του σύνολου έθνους- σημασία. Κι επειδή η Κύπρος, παρ’ όλα τα θλιβερά κουσούρια των Ηττημένων Μυαλών της και τις «γενναίες» προς Τούρκους διζωνικές «προσφορές» τους, κατάφερε επί 39 συναπτά έτη να σφίγγει διαρκώς ενοχλητικά και να πονάει μονίμως τους όρχεις της επεκτατικής Τουρκίας, θωπευόμενου των υπερδυνάμεων νταή τής περιοχής, που ματαίως επιχειρεί 39 χρόνια να την καταβροχθίσει.

Δ Η Λ Α Δ Η: Οι περιστάσεις τού πρόσθετου, θεόσταλτου, γεωοικονομικού, γεωπολιτικού και γεωστρατηγικού πλεονεκτήματος της καθημαγμένης ελληνικής Μεγαλονήσου καθιστούν αναγκαιότατο έναν περισσού γεωστρατηγικού βεληνεκούς Κύπριο ηγέτη της ανόρθωσης ολόκληρου του Ελληνισμού. Αλλιώς κινδυνεύουμε, πόλασελα, εν Κύπρω κι εν Ελλάδι, να μας πιάσει και τα σώβρακα ο Ερντογάν…

ΕΡΩΤΗΣΗ 
Πριν αρχίσει ν’ αγοράζει... φρεγάτες, ίσως και… αεροπλανοφόρα ανοικτότερης θαλάσσης, ο ασυστόλως κοροϊδεύων ανεπαρκέστατους δημοσιογράφους αρμόδιος της απελπιστικά εξουθενωνόμενης Άμυνας δημαγωγός, θα μπορούσε άραγε να βρει τρόπο να ξαναπετάξουν τα δέκα από τα 11 μας ελικόπτερα και να βρουν καύσιμα μισής άσκησης οι επιλαρχίες μας;

www.sigmalive.com

Ποιες διεξόδους έχει πλέον η Κύπρος

Κρίση είναι εκείνη η κατάσταση απρόσμενων, έκρυθμων και ταχύτατων εξελίξεων που εμπεριέχει την προοπτική σύγκρουσης ή κατάληξης σε αποτελέσματα με απρόβλεπτες ή και καταστροφικές συνέπειες για τον ή τους εμπλεκόμενους. Η κρίση είναι χαρακτηριστικό της ανθρώπινης ζωής αλλά και της πολιτικής, εσωτερικής και διεθνούς, και, κατά την κινεζική αντίληψη, εμπεριέχει την προοπτική των αντιφατικών στοιχείων της επιτυχίας ή της καταστροφής. [1]

Τα αίτια μιας κρίσης, όπως και κάθε σύγκρουσης ή μοιραίου συμβάντος, συνήθως υφέρπουν, χωρίς ωστόσο να την προκαλούν. Αρκεί όμως ένα γεγονός, τυχαίο ή από πρόκληση, ένας λανθασμένος χειρισμός ή απόφαση που ως πυροκροτητής θα θέσει τις διαδικασίες σε κίνηση. Τούτο κατέστη φανερό στην διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, ιδιαίτερα μετά την κρίση της Κούβας, και οδήγησε αφενός τη θεωρία των Διεθνών Σχέσεων να μελετήσει πρώτη το φαινόμενο, αφετέρου τον πρώην Υπουργό Άμυνας των ΗΠΑ Μακναμάρα να διατυπώσει την άποψη ότι εφεξής δεν θα πρέπει να σκεπτόμαστε και να δρούμε με όρους εξωτερικής πολιτικής, αλλά με όρους διαχείρισης κρίσης.

Έκτοτε, και προς αντιμετώπιση του φαινομένου, για πολιτικοστρατιωτικές και οικονομικές καταστάσεις έντονου ανταγωνισμού και υψηλού κινδύνου ή για την αντιμετώπιση φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών, έχουν δημιουργηθεί από κρατικούς ή άλλους φορείς αντίστοιχοι μηχανισμοί διαχείρισης κρίσεων και, φυσικά, ο απαραίτητος σχεδιασμός και εκπαίδευση των στελεχών. Βασικό στοιχείο τού σχεδιασμού και της εκπαίδευσης είναι η ύπαρξη έμπειρου πυρήνα διαχείρισης κρίσης, η σαφής διάγνωση της κατάστασης, η ύπαρξη εναλλακτικών στρατηγικών που να στηρίζονται σε συντελεστές ισχύος, καθώς και ο απαραίτητος συντονισμός μεταξύ όλων των εμπλεκομένων στη διαχείριση της κρίσης. Κύρια δε απαίτηση κατά τη διαχείριση μιας κρίσης είναι η με ψυχραιμία υιοθέτηση αποφάσεων εξαιρετικής σημασίας (με υψηλό κόστος) και φυσικά υπό, την προσδιοριζόμενη από το μεγάλο κόστος και τον περιορισμένο χρόνο, μεγάλη πίεση.

Η τελευταία περιπέτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι μια χαρακτηριστική περίπτωση εσωτερικής, ευρωπαϊκής και διεθνούς κρίσης, η οποία, λόγω της κατάστασης στην οποία βρίσκεται η Κύπρος, της θέσης της στη διεθνή σκακιέρα, αλλά και της τρέχουσας συγκυρίας στην ευρύτερη περιοχή της, συνδυάζει στο έπακρο τη χρηματοπιστωτική και την πολιτικοστρατιωτική διάσταση. Η εν λόγω κρίση χαράχθηκε ήδη στη συλλογική μνήμη των Ελλήνων και, μετά από την απαιτούμενη και στην επιστημονική μελέτη ψύχραιμη σκέψη, εκτιμώ ότι θα διδάσκεται, τουλάχιστον από τους Έλληνες μελετητές, ως ένα από τα κορυφαία παραδείγματα μιας τραγικά λανθασμένης διαχείρισης κρίσης.

Σκοπός του παρόντος είναι να τεθεί η τρέχουσα κρίση στην ιστορική της προοπτική – αντιπαραβάλλοντας ό,τι ίσχυε μέχρι το τέλος του 2011 – και στη συνέχεια να επιχειρηθεί η ανάλυση της τρέχουσας κατάστασης και των πιθανών συνέπειών της.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ

Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι ένα μικρό κράτος με έκταση 9.251 τ.χλμ. και πληθυσμό στην ελεύθερη περιοχή 862.000 κατοίκους. Μετά την εισβολή του 1974, το 36,2% του εδάφους της τελεί υπό τουρκική κατοχή. Έκτοτε η Δημοκρατία, βιώνει τις συνέπειες της παράνομης χρήσης ή απειλής χρήσης βίας εναντίον της, σε καθημερινή βάση.

Η Δημοκρατία, μετά την καταστροφή του 1974, κατόρθωσε να ανασυγκροτηθεί, να αναπτυχθεί και να καταγράψει ορισμένες πολύ σημαντικές επιτυχίες. Πρώτη επιτυχία της ήταν η διεθνοποίηση του Κυπριακού, το οποίο κατόρθωσε επί σαράντα σχεδόν χρόνια να το κρατήσει ανοικτό, να περιορίσει τις αναγνωρίσεις του ψευδοκράτους και, με ελάχιστες εξαιρέσεις, να παραμένει η μοναδική διεθνώς αναγνωρισμένη κρατική οντότητα στο νησί.

Δεύτερη επιτυχία ήταν η απορρόφηση και η αποκατάσταση δεκάδων χιλιάδων προσφύγων, η οικιστική και τουριστική ανοικοδόμηση στις ελεύθερες περιοχές και η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών της στα διεθνώς υψηλότερα. Οι οικονομικοί δείκτες είναι χαρακτηριστικοί: κατά το έτος 2001, όταν είχαν αρχίσει οι διαπραγματεύσεις για την ένταξη στην ΕΕ, το δημοσιονομικό έλλειμμα της Δημοκρατίας επί του ΑΕΠ ήταν 2,1%, το δημόσιο χρέος 58,7% και το κατά κεφαλήν εισόδημα 14.500 δολάρια.

Τρίτη επιτυχία, μετά από προσπάθειες που άρχισαν το 1989, ήταν η ένταξη της Δημοκρατίας, την 1η Μαΐου 2004, στην ΕΕ, χωρίς προηγουμένως να έχει λυθεί το Κυπριακό. Μάλιστα, η ένταξη στην ΕΕ δημιούργησε τις συνθήκες ώστε αφενός να εκφραστούν οι πολίτες κατά το δυνατόν ελεύθερα στο δημοψήφισμα για το σχέδιο Ανάν (24.04.2004) και αφετέρου στην αντιμετώπιση των όποιων συνεπειών της απόρριψής του. Η ένταξη στην ΕΕ ενδυνάμωσε το κύρος της διχοτομημένης Δημοκρατίας, αύξησε πολιτικά την ασφάλειά της, προσέφερε έναν ακόμη πολιτικό και οικονομικό συντελεστή ισχύος στις προσπάθειες για επίλυση του Κυπριακού, ενίσχυσε την αυτοπεποίθηση των πολιτών και οδήγησε τελικώς στην υιοθέτηση του Ευρώ (2008).

Η τέταρτη και πιο πρόσφατη επιτυχία ήταν ο εντοπισμός υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο και, φυσικά, η στρατηγική που οδήγησε σε αυτόν. Τα αποθέματα φαίνεται να είναι σημαντικά. Σύμφωνα με εκτιμήσεις Γεωλογικής Έκθεσης της κυβέρνησης των ΗΠΑ, στη θαλάσσια έκταση μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ υπάρχουν 122 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου, ενώ, συγκριτικά όλες οι χώρες της ΕΕ μαζί διαθέτουν 86.2 τρις κυβικά πόδια φυσικού αερίου. [2] Η κυβέρνηση της Κύπρου στις 28 Δεκεμβρίου 2011 εξήγγειλε ότι μόνο στο «αλίπεδο 12» υπάρχουν μεταξύ 5 και 8 τρισ. κυβικά πόδια φυσικού αερίου με μέση τιμή τα 7 τρισ. Η καθαρή του αξία υπολογίζεται σε 21 δισεκατομμύρια ευρώ, αντιστοιχεί στο 10% του συνολικού φυσικού αερίου στην ΑΟΖ και δύναται να ικανοποιήσει τις ανάγκες της Κύπρου για τα επόμενα 200 χρόνια. [3]

Ο εντοπισμός και η προοπτική εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων ήταν αποτέλεσμα μιας πολυδιάστατης στρατηγικής που ξεκίνησε με την ανακήρυξη και οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Αίγυπτο (17.03.2003), λίγο πριν τη λήξη της θητείας του προέδρου Κληρίδη, αναπτύχθηκε και ολοκληρώθηκε κατά το μέγιστο μέρος από τον πρόεδρο Παπαδόπουλο (01.03.2003-29.02.2008) και ολοκληρώθηκε από τον πρόεδρο Χριστόφια (01.03.2008-28.02.2013). Το εναρκτήριο βήμα της κυβέρνησης Παπαδόπουλου ήταν η απαραίτητη θεσμική προετοιμασία: επικύρωσε τη συμφωνία με την Αίγυπτο, οριοθέτησε την ΑΟΖ με τον Λίβανο, επιχείρησε να έρθει σε συμφωνία οριοθέτησης με την Συρία και νομοθέτησε όλα εκείνα τα απαιτούμενα για την έρευνα των υδρογονανθράκων μέτρα. Το επόμενο βήμα ήταν η συνεργασία με ισχυρούς παράγοντες της ενεργειακής αγοράς και του διεθνούς συστήματος: ως ανάδοχος εταιρεία για τις έρευνες επελέγη η Αμερικανική Noble Energy Inc., η οποία διεξήγε ταυτοχρόνως έρευνες και για το Ισραήλ.

Το τρίτο βήμα τής στρατηγικής ήταν η αντιμετώπιση της επιθετικότητας της Τουρκίας – ζήτημα το οποίο έμελε να διαχειρισθεί και η κυβέρνηση Χριστόφια. Αμφότερες οι κυβερνήσεις επέδειξαν ψυχραιμία στις τουρκικές (πολιτικές και στρατιωτικές) προκλήσεις και πέτυχαν την υποστήριξη των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου, της ΕΕ, της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Ρωσίας στο δικαίωμα της Δημοκρατίας να διεξάγει έρευνες και να εκμεταλλευθεί μελλοντικά τους φυσικούς πόρους της ΑΟΖ. Το τελευταίο βήμα τής στρατηγικής ήταν η συμφωνία οριοθέτησης της ΑΟΖ με το Ισραήλ, η οποία συνοδεύτηκε από σειρά συμφωνιών σε διαφορετικούς τομείς, σημαντικότερος των οποίων ήταν η αμυντική συνεργασία.

ΟΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ

Κάθε κράτος διαθέτει ορισμένα πλεονεκτήματα που προσελκύουν το ενδιαφέρον άλλων, ισχυρότερων παραγόντων του διεθνούς συστήματος. Το γνωστό πλεονέκτημα της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι η γεωγραφική της θέση, στοιχείο που ήταν η αιτία για πολλές από τις περιπέτειες του νησιού στην ιστορία του. Την στρατηγική σημασία της Κύπρου περιγράφει με τον καλύτερο τρόπο ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Νταβούτογλου:

«Μία χώρα που παραμελεί την Κύπρο δεν είναι δυνατόν να έχει έναν αποφασιστικό λόγο στις παγκόσμιες και περιφερειακές πολιτικές. Δεν μπορεί να είναι δραστήρια στις παγκόσμιες πολιτικές, διότι αυτό το μικρά νησί κατέχει μια θέση που μπορεί να επηρεάσει άμεσα τους στρατηγικούς συνδέσμους μεταξύ της Ασίας και της Αφρικής, της Ευρώπης και της Αφρικής και της Ευρώπης και της Ασίας. Και δεν μπορεί να είναι δραστήρια στις περιφερειακές πολιτικές, διότι η Κύπρος με την ανατολική της άκρη ομοιάζει με ένα βέλος στραμμένο προς τη Μέση Ανατολή και με τη δυτική της άκρη συγκροτεί τον θεμέλιο λίθο των στρατηγικών ισορροπιών της Ανατολικής Μεσογείου, των Βαλκανίων και της Βόρειας Αφρικής». Και,

«(…) Ακόμη κι αν δεν υπήρχε ούτε ένας μουσουλμάνος Τούρκος εκεί, η Τουρκία όφειλε να διατηρεί ένα Κυπριακό ζήτημα. Καμία χώρα δεν μπορεί να μείνει αδιάφορη σε ένα τέτοιο νησί που βρίσκεται στην καρδιά του ζωτικού της χώρου». [4]

Σε αυτήν την αναγνωρισμένη διεθνώς στρατηγική αξία της Κύπρου ήρθαν να προστεθούν οι συμφωνίες με το Ισραήλ και η προοπτική εκμετάλλευσης των πόρων της ΑΟΖ στο τέλος του 2011. Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τα γεγονότα της Αραβικής Άνοιξης στη Λιβύη, την Αίγυπτο, αλλά και την συνεχιζόμενη σύγκρουση στη Συρία, προκάλεσαν μερική αναδιάταξη των πολιτικοστρατιωτικών ισορροπιών τής Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής.

Η πρώτη αλλαγή ήταν η στρατιωτική συμφωνία Ελλάδας και Ισραήλ και η προοπτική για περαιτέρω συνεργασίες στον ενεργειακό και στον αμυντικό τομέα. Πέρα από τις κοινές στρατιωτικές ασκήσεις Ελλάδας-Ισραήλ, η αεροπορική κυρίως παρουσία τού τελευταίου στην κυπριακή ΑΟΖ το Σεπτέμβριο και το Δεκέμβριο 2011, όταν εμφανίσθηκαν στο χώρο των ερευνών τα Τουρκικά πολεμικά, ήταν κρίσιμη αλλά και συμβολική. Ερμηνεύτηκε ως βούληση του Ισραήλ να εξισορροπήσει έστω και μερικώς την απώλεια της στρατιωτικής του συνεργασίας με την Τουρκία μέσω των συμφωνιών του με την Κύπρο και την Ελλάδα, αλλά και να αναζητήσει μέσω κοινών ναυτικών ασκήσεων με την Ελλάδα, για πρώτη φορά στην ιστορία του, στρατηγικό βάθος στη θάλασσα.

Η δεύτερη αλλαγή ήταν ο σχετικός αναπροσανατολισμός τής εξωτερικής πολιτικής της Κύπρου η οποία, από την εποχή της ανεξαρτησίας, έθετε ως προτεραιότητα τις άριστες -ει δυνατόν- σχέσεις της με τον Αραβικό κόσμο και, με εξαίρεση την ΕΕ, απέφευγε να εμπλακεί σε πολιτικοστρατιωτικές δομές της Δύσης. Η συνεργασία με τη Noble Energy Inc. έφερε την Κύπρο πιο κοντά στο αμερικανικό οικονομικό γίγνεσθαι και η συμφωνία με το Ισραήλ της προσέφερε μεγαλύτερη πρόσβαση στην εσωτερική πολιτική σκηνή των ΗΠΑ.

Από την άλλη πλευρά, η προσέγγιση της Κύπρου με το Ισραήλ δημιούργησε επιφυλάξεις στην Αίγυπτο, που εκφράσθηκαν με δηλώσεις οι οποίες δημιούργησαν περιοδικά αμφιβολίες ως προς τη στάση της Αιγύπτου έναντι των συμφωνιών οριοθέτησης και περαιτέρω συνεργασίας που έχει συνάψει με την Κύπρο. Επίσης, η θεαματική βελτίωση των σχέσεων με το Ισραήλ θεωρείται η αιτία της καθυστέρησης επικύρωσης εκ μέρους του Λιβάνου της συμφωνίας οριοθέτησης της ΑΟΖ του 2007.

Η προοπτική εκμετάλλευσης των ενεργειακών πόρων προκάλεσε το ενδιαφέρον της Ρωσίας, τόσο για λόγους οικονομικούς, όσο και στρατηγικούς που επιτείνει η προοπτική ανατροπής του φιλικού προς τη Μόσχα καθεστώτος Άσαντ και η απώλεια της ναυτικής της βάσης στην Ταρτό. Το ενδιαφέρον εκφράσθηκε για πρώτη φορά ευθέως με επιστολή το 2006 του Ρώσου αναπληρωτή πρωθυπουργού Ζουκόφ προς τον πρόεδρο Παπαδόπουλο. Επιβεβαιώθηκε δε τόσο με την παρουσία ρωσικών ναυτικών δυνάμεων στην περιοχή κατά την περίοδο των ερευνών ανεύρεσης των κοιτασμάτων (Σεπτέμβριος και Δεκέμβριος 2011), όσο και στις συζητήσεις μεταξύ υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας και προέδρου Χριστόφια στο πλαίσιο των εργασιών της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ (Σεπτέμβριος 2011).[5]

Τέλος, ως ενδιαφέρον της Γερμανίας για τους ενεργειακούς πόρους και την ευρύτερη περιοχή ερμηνεύθηκε και η πρώτη στην ιστορία των δύο κρατών επίσκεψη καγκελαρίου στη Λευκωσία, στις 11 Ιανουαρίου 2011. Πιθανολογήθηκε επίσης ότι, καθώς η Γερμανία ικανοποιεί το μεγαλύτερο ποσοστό των αναγκών της σε φυσικό αέριο από τη Ρωσία, η προοπτική διοχέτευσης του φυσικού αερίου προς τη Δυτική Ευρώπη δεν την αφήνει αδιάφορη. Τελικά, ίσως αυτά να μην ήταν τα μόνα ενδιαφέροντα της καγκελαρίου.

ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Τα αίτια της κρίσης που έπληξε την Κύπρο είναι πολλαπλά. Ασφαλώς, όπως σήμερα επίμονα επαναλαμβάνουν ορισμένα ισχυρά οικονομικώς κράτη της ΕΕ, ο τραπεζικός τομέας της Κύπρου ήταν μεγάλος αναλογικά με το ΑΕΠ της. Τούτο μπορεί να απασχόλησε τα όργανα της ΕΕ και ορισμένα κράτη μέλη από την εποχή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, εντούτοις δεν φάνηκε να τα προβληματίζει για όσο καιρό η Κύπρος δεν ζητούσε οικονομική βοήθεια και για όσο καιρό η οικονομική κρίση δεν μάστιζε την ίδια την ΕΕ. Άλλωστε, το ποιος και με ποια εκ των προτέρων γνωστά κριτήρια μπορεί να αποφανθεί ότι ο τραπεζικός τομέας του ενός ή του άλλου κράτους της ευρωζώνης ή της ΕΕ είναι λανθασμένα διογκωμένος δεν έχει θεσπισθεί.

Εκτιμώ ότι τρία κυρίως γεγονότα βρίσκονται στη ρίζα της παρούσας τεράστιας κρίσης. Το πρώτο είναι διαχρονικό και αφορά όλες τις κατά την τελευταία εικοσαετία κυβερνήσεις της Δημοκρατίας και τις διοικήσεις των Τραπεζών, οι οποίες τοποθέτησαν τα πλεονάζοντα κεφάλαια στην οικοδομική ανάπτυξη ή σε επενδύσεις υψηλού κινδύνου και χρηματοδότησαν την αύξηση της κατανάλωσης μέσω δανείων. Και πάλι όμως, ο αντίλογος είναι ότι το εν λόγω μοντέλο ανάπτυξης δεν αμφισβητήθηκε για όσο δεν υπήρχαν δανειακές ανάγκες της Δημοκρατίας και των τραπεζών.

Το δεύτερο είναι η χρηματοδότηση της διόγκωσης του δημόσιου τομέα και του κοινωνικού κράτους που επιχείρησε η κυβέρνηση Χριστόφια, σε συνδυασμό με ένα τυχαίο εξ όσων γνωρίζουμε συμβάν, την έκρηξη στο Μαρί. Το εν λόγω γεγονός διέλυσε εν μέσω της τουριστικής περιόδου του θέρους 2011 την ενεργειακή βάση τής Κύπρου και οδήγησε στην εκτόξευση του δημοσιονομικού ελλείμματος και την εξ αυτού αύξηση των δανειακών αναγκών του δημόσιου τομέα.

Το τρίτο είναι η οικονομική κρίση της Ελλάδας και το «κούρεμα» των ομολόγων του Ελληνικού δημοσίου στα οποία ήταν εκτεθειμένες οι κυπριακές τράπεζες. Τούτο είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν περί τα 4 με 5 δισ. ευρώ, χωρίς η κυβέρνηση της Κύπρου να διεκδικήσει μέτρα προστασίας για τις τράπεζές της αντίστοιχα με εκείνα που υιοθετήθηκαν για τις ελληνικές.

Στα παραπάνω μπορεί να προστεθεί ένα ακόμη συγκυριακής φύσης αίτιο: η μεγάλης διάρκειας προεκλογική εκστρατεία, η πολιτική αδυναμία διεκδίκησης μιας νέας προεδρικής θητείας από τον πρόεδρο Χριστόφια και το κόμμα του, και η διαφαινόμενη κυβερνητική αλλαγή. Έτσι, η προοπτική απώλειας της εξουσίας από το ΑΚΕΛ, η αποχώρηση του ΔΗ.ΚΟ από την κυβερνητική πλειοψηφία, η έντονη κριτική τής προεκλογικής περιόδου, η ιδεολογική αντίθεση του ΑΚΕΛ στην υιοθέτηση αποφασιστικών και αντιλαϊκών μέτρων, καθώς και η έλλειψη πολιτικής νομιμοποίησης για υιοθέτηση τέτοιων αντιλαϊκών μέτρων κατά τη λήξη της θητείας Χριστόφια, οδήγησαν στην αδράνεια αντιμετώπισης των όποιων πρώιμων αλλά ξεκάθαρων για τον επερχόμενο κίνδυνο προειδοποιήσεων.

Στα αίτια που αφορούν την κυπριακή πλευρά, μπορεί να αναφερθεί και ένα τελευταίο που αφορά την οικονομική ηγεσία και τα ισχυρά κράτη της Ευρωζώνης. Και τούτο είναι η διαμορφωθείσα κατάσταση υπεροχής των πλούσιων κρατών του βορρά της ΕΕ, οι ενδεχόμενοι φόβοι τους για τυχόν διάδοση της κρίσης σε άλλα κράτη, αλλά κυρίως οι υπό αδικαιολόγητες και ενίοτε αλαζονικά αυστηρές προϋποθέσεις δανειοδότηση των σε οικονομική ανάγκη εταίρων τους. Η αντιμετώπιση των δανειακών αναγκών τής Κύπρου δεν λαμβάνει χώρα σε ένα ιστορικό κενό, καθώς έχει προηγηθεί αφενός η με διαφορετικά κριτήρια διαχείριση αντιστοίχων αναγκών άλλων κρατών, αφετέρου η επαναλαμβανόμενη πολιτική ανάμειξη των κρατών του βορρά στις εσωτερικές και δη πολιτικές εξελίξεις κρατών, όπως της Ελλάδας και πιο πρόσφατα της Ιταλίας.

Η συγκεκριμένη συμπεριφορά των οικονομικά ισχυρών κρατών απέναντι σε ένα από τα μικρότερα κράτη της ΕΕ καθίσταται πολιτικά αναιτιολόγητη και αποτυγχάνει κατά την αξιολόγησή της υπό το φως του κριτηρίου της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Περαιτέρω δε ενισχύει τις δυνάμεις του ευρωσκεπτικισμού, αναλαμβάνει τον κίνδυνο χρεοκοπίας ενός λαού, αλλά και εξόδου έστω και μιας μικρής χώρας από το ευρώ με ό,τι και αν αυτό συνεπάγεται. Επιπλέον, τροφοδοτεί τα επιχειρήματα περί ηγεμονικών επιδιώξεων ορισμένων κρατών εντός της ΕΕ, αλλά και το ενδιαφέρον να ελεγχθούν προοδευτικά τα κοιτάσματα της κυπριακής ΑΟΖ.

Σε αυτό το σκηνικό των αιτίων της κυπριακής κρίσης ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις στην συνάντηση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, την Παρασκευή 15 Μαρτίου 2013, με θέμα τη σύναψη δανειακής σύμβασης μεταξύ της τριμερούς και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τα λάθη που κατεγράφησαν οδήγησαν στην κρίση και στην με ανυπολόγιστες συνέπειες για τον κυπριακό λαό έκβασή της.

Η ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ

Η αρχική περίοδος κάθε θητείας είναι η πλέον δύσκολη και εκείνη κατά την οποία συνήθως ξεσπούν οι κρίσεις, είτε διότι η εκάστοτε νέα ηγεσία θεωρείται ή είναι όντως απροετοίμαστη είτε διότι οι διάφοροι αντίπαλοι και ομάδες συμφερόντων στο εσωτερικό και το εξωτερικό επιχειρούν να την «μετρήσουν». Πράγματι, μπορεί να επιχειρηματολογήσει κανείς πως ο από την 1η Μαρτίου 2013 πρόεδρος είχε ελάχιστο χρόνο να προετοιμασθεί για να αντιμετωπίσει ορθά την κρίση. Αντίστροφα, μπορεί να ευσταθεί και το επιχείρημα ότι ο νέος πρόεδρος έπρεπε να είχε προετοιμασθεί, καθώς η συζήτηση για τα οικονομικά προβλήματα δέσποσαν στην προεκλογική περίοδο και εξελέγη διότι, σύμφωνα με τα όσα υποστήριζε το επιτελείο του, είχε πείρα, σχέδιο και διεθνείς επαφές ώστε να τα αντιμετωπίσει. Επίσης, εξελέγη δεσμευόμενος ότι ο ίδιος δεν θα δεχόταν ποτέ «κούρεμα» των καταθέσεων.

Σε κάθε περίπτωση, τα μηνύματα για τις προθέσεις των ισχυρών της ΕΕ αναφορικά με τη επιβολή φόρου (levy) στις καταθέσεις είχαν σταλεί από το 2012 και στη νέα κυβέρνηση από τις αρχές Μαρτίου – ουσιαστικά δηλαδή από την ανάληψη των καθηκόντων της. Είναι δε βέβαιο ότι τις προθέσεις αυτές γνώριζε ο πρόεδρος από τις συναντήσεις του στα πλαίσια της Συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στις 14 Μαρτίου, δηλαδή τουλάχιστον μια ημέρα πριν από την κρίσιμη συνεδρίαση του Eurogroup.

Με βάση αυτά τα στοιχεία η βέλτιστη λύση για την κυπριακή πλευρά θα ήταν να αποφύγει πάση θυσία τη συνεδρίαση του Eurogroup ή προσερχόμενη στη συνεδρίαση να διαθέτει όχι απλώς ένα εναλλακτικό σχέδιο, αλλά στρατηγική εξόδου (exit strategy) από τη συγκεκριμένη συνεδρίαση με σκοπό να κερδηθεί χρόνος και να αναζητήσει λύσεις και συμμαχίες. Ποτέ κατά τη θεωρία δεν εισέρχεται κανείς σε διαπραγματεύσεις χωρίς προηγουμένως – στο μέτρο του εφικτού – να έχει προετοιμάσει το πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, χωρίς να έχει στρατηγική εξόδου [6], χωρίς τυχόν συμμάχους, και χωρίς, με δεδομένη την προεδρική φύση του πολιτεύματος της Δημοκρατίας, την στήριξη των πολιτικών δυνάμεων ώστε τουλάχιστον να υπάρχει μια ελάχιστη εσωτερική συσπείρωση ή συνευθύνη.

Τίποτε από αυτά δεν έγινε και βρέθηκε η κυπριακή πλευρά να πρέπει να αποφασίσει μέσα τα ξημερώματα της 16ης Μαρτίου αν θα αντιμετωπίσει τη λαϊκή δυσφορία της φορολόγησης όλων των πολιτών ή αν θα φορολογηθούν μόνο οι μεγαλοκαταθέτες, πράγμα το οποίο θα οδηγούσε αφενός στη φυγή πολλών και μεγάλων κεφαλαίων, αφετέρου στην εκδηλωθείσα δυσαρέσκεια της Ρωσίας. Τελικά η κυπριακή ηγεσία επέλεξε να φορολογηθούν όλοι από το πρώτο ευρώ, χάνοντας τη στήριξη όλων στο εσωτερικό, αλλά και του πιθανολογούμενου συμμάχου στο εξωτερικό.

Από την πλευρά της, η πολιτική και οικονομική ηγεσία της ΕΕ και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου αισθανόταν ότι απέναντί της είχε ένα μικρό κράτος και υιοθέτησε, όπως περιγράφεται στη θεωρία, μια πολύ σκληρή τακτική (bullying behavior). Γνώριζε τη μεγάλη ανάγκη της Κύπρου για ρευστό, ότι η Κύπρος δεν θα έβρισκε εύκολα άλλους συμμάχους στο εξωτερικό, όπως επίσης ότι η Δευτέρα 18 Μαρτίου (και η Δευτέρα 25) ήταν ημέρα αργίας για την Κύπρο (και την Ελλάδα). Θεωρούσε ότι απέναντί της υπήρχε ένας νέος πρόεδρος, ιδεολογικά πιο κοντά στις απόψεις της από τον προηγούμενο, ο οποίος είχε πολύ πρόσφατη τη λαϊκή εντολή, χωρίς ωστόσο να λαμβάνει υπόψη της την προεδρική φύση του πολιτεύματος της Κύπρου, ότι δηλαδή οι βουλευτές καταψηφίζοντας τη συμφωνία δεν θα βρίσκονταν αντιμέτωποι με τα φάσμα μιας εκλογικής αναμέτρησης. Με βάση τα παραπάνω, στο τέλος της συνεδρίασης, αποδέχθηκε να φορολογηθεί το σύνολο των καταθέσεων, παραβιάζοντας έτσι τη βασική εγγύηση των καταθέσεων μέχρι του ύψους των εκατό χιλιάδων ευρώ και προκαλώντας την τραπεζική αστάθεια στην Κύπρο.

Μετά την εν λόγω απόφαση, η ηγεσία της Κύπρου, κινούμενη κάτω από εξαιρετικά αυστηρά χρονικά πλαίσια, συνέχισε την χωρίς κανένα σχέδιο και χωρίς ψυχραιμία αντιμετώπιση της κατάστασης. Ο πρόεδρος απηύθυνε δραματοποιημένο διάγγελμα, ίσως εκτιμώντας ότι θα είχε το ίδιο αποτέλεσμα με εκείνο του προέδρου Παπαδόπουλου για το σχέδιο Ανάν (2004) και ίσως υπερεκτιμώντας την πολιτική του επιρροή στο εσωτερικό. Όμως, η κατάσταση ήταν διαφορετική, καθώς αυτή τη φορά δεν υπήρχε η απαραίτητη προετοιμασία και ενημέρωση, δεν υπήρχε το δίχτυ ασφαλείας μιας επικείμενης ενίσχυσης της χώρας, όπως η ένταξή της το 2004 στην ΕΕ, και, στη συγκεκριμένη περίπτωση, δεν θα ψήφιζε ο λαός αλλά οι βουλευτές, μεταξύ των οποίων ο πρόεδρος δεν είχε δεδομένη την πλειοψηφία.

Ακολούθησε η ψηφοφορία της 17ης Μαρτίου στη Βουλή των Αντιπροσώπων κατά την οποία απερρίφθη, χωρίς ουδεμία ψήφο υπέρ της, η προταθείσα συμφωνία. Και τότε άρχισε μια νέα σειρά προσπαθειών για το περίφημο Plan B’, το οποίο βασιζόταν κυρίως στη λανθασμένη εκ μέρους της κυπριακής ηγεσίας ανάγνωση του διεθνούς περιβάλλοντος και του ρόλου μιας μεγάλης δύναμης, αλλά και στην υπερεκτίμηση – ίσως όχι αδικαιολόγητα με βάση τη μέχρι τώρα συμπεριφορά ισχυρών παραγόντων – ως διαπραγματευτικού χαρτιού της προοπτικής εκμετάλλευσης των ενεργειακών πόρων της Μεσογείου και του ενδιαφέροντος της Ρωσίας και της Γερμανίας γι’ αυτούς.

Η λανθασμένη αντίληψη του διεθνούς περιβάλλοντος συνίστατο στις πραγματικές διαθέσεις, στην ικανότητα, αλλά και στα ανταλλάγματα που τυχόν θα ζητούσε η Ρωσία για την οικονομική υποστήριξη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι πραγματικές διαθέσεις σχετίζονται με το κατά πόσο η Ρωσία επιθυμεί τον έλεγχο των κατατεθειμένων στην Κύπρο κεφαλαίων Ρώσων πολιτών ή να συμμετάσχει στην εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων. Η ικανότητα συναρτάται με το κατά πόσο η ίδια χώρα επιθυμεί να αναλάβει την πιθανότητα να δυσαρεστήσει ισχυρούς εμπορικούς και ενίοτε πολιτικούς εταίρους, όπως τη Γερμανία. Τέλος, ως προς τα ανταλλάγματα, το εφικτό της εναλλακτικής λύσης για την Κύπρο συνδέεται με το κατά πόσο η τελευταία, και ειδικά η φιλοδυτική κυβέρνηση Αναστασιάδη, θα μπορούσε ή θα της επιτρεπόταν να ικανοποιήσει τυχόν αίτημα της Ρωσίας για παραχώρηση στρατιωτικών διευκολύνσεων στο νησί.

Τα αποτελέσματα αυτής της τραγικής εκ μέρους όλων των πλευρών διαχείρισης της κρίσης, που άρχισε με τη συνεδρίαση του Eurogroup στις 15/16 Μαρτίου και ολοκληρώθηκε στη συνεδρίασή του στις 24/25 με την υιοθέτηση σκληρότερων μέτρων, είναι γνωστά, χωρίς ωστόσο να εξηγηθεί το τι άλλαξε μόλις σε μια εβδομάδα ώστε τα μέτρα να γίνουν πιο επώδυνα. Το θέμα είναι, βέβαια, το τι θα συμβεί από εδώ και πέρα, ιδιαίτερα στο διεθνές πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο.

Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ

Είναι βέβαιο ότι, μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση και την τεράστια οικονομική ζημία της Κυπριακής Δημοκρατίας, η αντιμετώπιση των μεγάλων πολιτικών και οικονομικών ζητημάτων που βιώνει θα είναι πιο δύσκολη, υπό την έννοια ότι το κύρος της έχει πληγεί, η διαπραγματευτική της ικανότητα έχει μειωθεί και οι σχετικής αξίας συντελεστές ισχύος της έχουν αποδεκατισθεί. Στο Κυπριακό Ζήτημα αναμένεται να δούμε ακόμη μεγαλύτερη αδιαλλαξία εκ μέρους των Τουρκοκυπρίων, ενώ η κυπριακή πλευρά θα είναι διαπραγματευτικά πιο ευάλωτη στην όποια διεθνή πρωτοβουλία αναληφθεί. Μένει, επίσης, να δούμε ποια θα είναι πλέον η στάση της ΕΕ στο Κυπριακό, ιδιαίτερα μετά την κρίση στην οποία ήδη έχουν περιέλθει οι σχέσεις μεταξύ αυτής και της Κύπρου.

Στο ζήτημα των ενεργειακών πόρων είναι βέβαιο πως η Τουρκία θα επιχειρήσει – με μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας αυτή τη φορά – να καθυστερήσει την εκμετάλλευσή τους προωθώντας το μέχρι τώρα γνωστό επιχείρημά της ότι δικαίωμα στους πόρους και στην εκμετάλλευσή τους έχουν και οι Τουρκοκύπριοι. Μάλιστα, μετά την κρίση και μετά το πρώτο λιώσιμο των πάγων στις σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ χάρη στην απολογία Νετανιάχου για την υπόθεση του Μαβί Μαρμαρά, θα πρέπει να παρακολουθήσουμε και την εφεξής στάση του Ισραήλ στα θέματα των πόρων της Μεσογείου. Σε κάθε περίπτωση, δεν αναμένεται από πλευράς Ισραήλ να παρουσιασθεί η ίδια με το παρελθόν προνομιακή μονομέρεια στις σχέσεις του με την Τουρκία. Πολύ περισσότερο όταν το Ισραήλ γνωρίζει την οπορτουνιστική συμπεριφορά της Τουρκίας στον Αραβικό κόσμο, αλλά και τα γεωγραφικά πλεονεκτήματα που μπορεί να του παράσχει η Κύπρος έναντι της Τουρκίας.

Βεβαίως, η οικονομική κρίση δεν θα μειώσει το ενδιαφέρον των πετρελαϊκών εταιρειών για τους θαλάσσιους πόρους. Εντούτοις, είναι προφανές ότι σε κατάσταση ύφεσης τα ποσά που θα αποκομίσει η Κύπρος δεν θα είναι τα ίδια με εκείνα που θα απεκόμιζε υπό διαφορετικές συνθήκες. Αναμένεται, επίσης, ότι η υλοποίηση της όποιας συμφωνίας με άλλα κράτη, όπως η ηλεκτρική σύνδεση Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδας με υποβρύχιο καλώδιο, θα καθυστερήσει λόγω του περιορισμού των κεφαλαίων.

Στο τραπέζι, ασφαλώς θα τεθούν και οι σχέσεις της Κύπρου με την ευρωζώνη, αλλά και με την ίδια την ΕΕ. Οι πολίτες της Κύπρου, όπως και της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και σύντομα και της Γαλλίας παρακολουθούν να διαμορφώνεται στον οικονομικό, και εξ αυτού και στον πολιτικό τομέα, μια ΕΕ με την οποία είναι δυσαρεστημένοι. Τίθεται συνεπώς το ερώτημα αν και κατά πόσο η Κυπριακή Δημοκρατία, με βάση την σχεδόν καθολική δυσαρέσκεια και σε συνδυασμό με τις παραδοσιακές σχέσεις της με το Ηνωμένο Βασίλειο θα βρεθεί σύντομα στην εντός της ΕΕ ομάδα κρατών του ευρωσκεπτικισμού. Λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι η Κύπρος αναζήτησε λύση εκτός πλαισίου της ΕΕ, μια τέτοια εξέλιξη είναι πιθανή, ανεξαρτήτως των δεσμεύσεων που τυχόν αναπτυχθούν λόγω της δανειακής σύμβασης.

Τέλος, όπως προβλέπει η θεωρία, οι κρίσεις έχουν ως αποτέλεσμα να αποσαφηνίζουν καταστάσεις. Το πρώτο που αποκαλύφθηκε είναι η πραγματικότητα για τις σχέσεις Κύπρου και Ρωσίας και τον ρόλο της τελευταίας, για τον οποίο άλλωστε οι προσδοκίες μερίδων του Ελληνισμού έχουν κατ’ επανάληψη διαψευσθεί. Για μια ακόμη φορά, όπως το 1974, η Ρωσία δεν ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες των Ελληνοκυπρίων, θέτοντας τέλος στον όποιο αφελή πολιτικό σχεδιασμό που ήθελε τη Ρωσία «προστάτη» της Κύπρου, ενώ διαψεύσθηκαν οι φήμες περί του μεγάλου ενδιαφέροντός της για τους ενεργειακούς πόρους της Μεσογείου.

Το δεύτερο που διευκρινίσθηκε, πέραν πάσης αμφιβολίας πλέον, είναι η πρωτοκαθεδρία της Γερμανίας και των κρατών του βορρά εντός της ΕΕ. Η Γαλλία – ένα μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας και πρώτη πολιτική και στρατιωτική δύναμη εντός της ΕΕ μέχρι πρόσφατα – παρέμεινε στο περιθώριο και σύρθηκε στην πολιτική της Γερμανίας. Το δε Ηνωμένο Βασίλειο, ως μη συμμετέχον στην ευρωζώνη, κράτησε αποστάσεις, σχολιάζοντας ωστόσο αρνητικά την επίθεση στις καταθέσεις που αποφάσισε το Eurogroup.

Το τρίτο και ίσως σημαντικότερο στοιχείο που καταγράφηκε στην περίοδο της κρίσης είναι η σχετική σιωπή των ΗΠΑ. Ίσως να πρόκειται για μια πολιτική μη ανάμειξης σε μια εσωτερική υπόθεση της ΕΕ, στην οποία διαβιβάσθηκε η δυσαρέσκεια για τη φορολόγηση των καταθέσεων κάτω των εκατό χιλιάδων ευρώ και της ζητήθηκε να σταθεροποιήσει την τραπεζική αγορά της. Ίσως να πρόκειται και για αναμονή τής ένταξης προοδευτικά της Κύπρου στις νατοϊκές δομές (Partnership for Peace), σύμφωνα και με τις προεκλογικές δεσμεύσεις του προέδρου Αναστασιάδη, γεγονός που θα έκλεινε διά παντός το ζήτημα του ανταγωνισμού των επιρροών στο συγκεκριμένο, στρατηγικά σημαντικότατο σημείο για τη Μέση Ανατολή. Σε κάθε περίπτωση, οι εξελίξεις, και ειδικά αυτές σε σχέση με τη Συρία, το Ισραήλ και το Ιράν, θα δώσουν σύντομα τις απαντήσεις ως προς τη συμπεριφορά της υπερδύναμης.

Το τι θα κάνει η Κύπρος είναι, βεβαίως, το κύριο ζήτημα. Η συμπεριφορά ενός κράτους στο διεθνές σύστημα προσδιορίζεται, όπως το έδειξε και η κρίση, από τις ορθές ή λανθασμένες αποφάσεις τής ηγεσίας του και, κυρίως, από τις ανάγκες του, όπως αυτές προσδιορίζονται εσωτερικά αλλά και εξωτερικά από την κατανομή ισχύος και το διεθνές του περιβάλλον. Οι εξελίξεις στη Συρία, τα συμφέροντα της Κύπρου στη θάλασσα, η επιθετικότητα της Τουρκίας, η αδυναμία της Ελλάδας να την ενισχύσει, η απομυθοποίηση της Ρωσίας, καθώς και η εντός της ΕΕ ηγεμονική συσπείρωση των κρατών τού βορρά, σε συνδυασμό με τον καλπάζοντα ευρωσκεπτικισμό στους πολίτες, δημιουργούν για την Κύπρο την ανάγκη να επιζητήσει εγγυήσεις για την ασφάλειά της και τα συμφέροντά της από ισχυρούς παράγοντες του διεθνούς συστήματος εκτός της ΕΕ.

Τα επόμενα χρόνια η Κυπριακή Δημοκρατία θα έχει τεράστια ανάγκη εσόδων. Κυριαρχεί η σκέψη ότι αυτά μπορούν να εξευρεθούν από την ασφαλή εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων της Μεσογείου. Αυτό το δεδομένο, η πιθανότητα η ενεργειακή συμμαχία Γερμανίας και Ρωσίας να προτιμά άλλες χώρες παραγωγούς από την Κύπρο και άλλες ενεργειακές οδούς από την αναδυόμενη στο νότο, οι σχέσεις με το Ισραήλ, καθώς και οι εξ αιτίας της Συρίας στρατιωτικές και πολιτικές ανάγκες, φαίνεται να ορίζουν την κατεύθυνση προς την οποία μπορεί να αναζητηθεί η αναγκαία υπεράκτια εξισορρόπηση.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ

[1] Για την κρίση βλ. Ηλίας Κουσκουβέλης, Λήψη Αποφάσεων, Κρίση, Διαπραγμάτευση, Αθήνα, Παπαζήσης, 1996.
[2] Hurriyet Daily News, 23 Sep. 2012,http://www.hurriyetdailynews.com/cyprusatthecrossroads.aspx?pageID=238&n…
[3] Ο Φιλελεύθερος, 29.12.2011, http://www.philenews.com/el-gr/New-Homepage-With-Slider/4995/90521/sta-1…
[4] Αχμέτ Νταβούτογλου, Το στρατηγικό βάθος. Η διεθνής θέση της Τουρκίας, Αθήνα, Ποιότητα, 2010, σ. 274-5 και 279.
[5] Η Σημερινή, 24 Οκτωβρίου 2011, σ. 44,http://www.sigmalive.com/files/filefield/2/8/7/Simerini24102011.pdf.
[6] Κουσκουβέλης, Λήψη Αποφάσεων, σ. 141.

 πηγή: Foreign Affairs (13/05/13), «Ποιες διεξόδους έχει πλέον η Κύπρος», Ηλίας Κουσκουβέλης, καθηγητής στη Θεωρία Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας